Novelo

En fremda lando

Wen Xin malfermis la pordon de sia nova loĝejeto en studenta hejmo en Esbo. Ĉu vi ne scias, kie situas tiu moderna urbo? – En Finnlando, apud Helsinko. Nur dek tagojn Xin loĝos tie kaj poste transloĝiĝos en alian studenthejmon, pli proksiman al sia nova laborejo, kie ŝi restos almenaŭ du monatojn.

Tre moviĝema Xin devis esti dum la du pasintaj jaroj. Ŝi ĵus venis de Kardifo, kie ŝi studis dum duonjaro por plibonigi sian anglan vortostokon kaj fluecon. Nun ŝi sentis sin laca, ege laca. La loĝejo odoris fremde. Certe pro la fremda kuirarto, Xin opiniis. En ŝia hejmlando loĝejoj odoras malsame. Ankaŭ en Kardifo malsama odoro. Ĉu pro la spicoj? Aŭ ĉu la homoj mem malsame odoras en diversaj landoj kaj en diversaj hejmoj? Ĉu niaj manĝaĵoj igas nin odori, aŭ ĉu la detergantoj? Xin demandis sin. Aŭ ambaŭ? Aŭ la sapo kaj parfumoj? La vegetaĵoj, la tero mem?

Kien meti la pezan valizon? Kien la dorsosakon? Estis krepuske en la antaŭĉambro, sed Xin komencis vidi, ke ĝi ne tre plaĉas al ŝi. Ne nur pro la odoro. Xin serĉis la ŝaltilon de iu lampo. Jen ĝi: kaj lumo! La antaŭĉambro vere malplaĉe aspektis. Sur la planko kuŝis malnovaj gazetoj kaj kovertoj, sur la ununura seĝo ies ĝinzo, ŝtrumpetoj, mamzono. La persono, kiu luigis al Xin sian ĉambron, evidente ne havis tempon ordigi. Per la telefono ŝi diris nur, ke Xin rajtos uzi unu ĉambron en kvarĉambra ĉelaro, kaj la kuirejeton kaj la banĉambron, kompreneble. La prezo ne estis alta, 50 eŭroj por la 10 tagoj, sed ion pli agrablan Xin certe imagis, kiam ŝi pagis.

Malkontenta, Xin prenis la vestaĵojn de sur la seĝo, kaj faligis ilin surplanken. Ŝi sidiĝis kaj suspiris, deprenis la ŝuojn, la ŝikajn altkalkanumajn ŝuojn, kiujn ŝi aĉetis en Londono tuj antaŭ la ekflugo. Ili vere plaĉis al ŝi, kvankam ŝi divenis, ke ili ne estas tre komfortaj. Ŝi ankoraŭ ne deziris konatiĝi kun la provizora apartamento. Fermante la okulojn, ŝi unue provis malstreĉiĝi kaj ripozi, malgraŭ la soifeto, kiun ŝi de longe sentis en la gorĝo. En la domo estas varme kaj kviete. Strange silente.

Rekonsiderante sian eventoplenan tagon, Xin estas kontenta, ĉar la intervjuo ĉe la dungisto sukcesis. Ŝi rajtas gratuli sin. Ŝi sukcesis konvinki la dungiston de multnacia konstrufirmao pri siaj kapabloj paroli angle, traduki tekstojn ĉinen kaj el la ĉina, pri sia fidindeco kaj laboremo, pri siaj scioj. Ne vane ŝi diligentis dum la studjaroj, unu kaj duono en Finnlando kaj la ĵusa duonjaro en Britio. De ĉie ŝi havis bonajn atestojn. Kaj ĉi-matene ŝi longe staris antaŭ la spegulo en la necesejo de la flughaveno, taksante sian aspekton. Strikta jupo helbruna, ne tro mallonga, helflava longmanika bluzo, la novaj ŝikaj ŝuoj, nur iom da ruĵo. Ŝiaj nigraj brovoj kaj okulharoj ne bezonis ŝminkon. Ŝi aspektis kompetenta, memfida, kvankam tre juna. Ĉu juneco estas avantaĝo aŭ male? Ŝia vizaĝo estas preskaŭ infaneca, tion ŝi scias, sed pri sia ĉineco ŝi ne hontas. Ŝia glata brile nigrega hararo ĉie kaptas atenton, same ŝiaj okuloj. En la okcidenta mondo Xin sentas sin ekzota kaj ofte eĉ admirata, kvankam kelkfoje okazas miskomprenetoj pro la lingvoj: finna, sveda, angla, ĉina. Nur unu-du esperantistojn ŝi renkontis.

La pepado de poŝtelefono vekas Xin. Ŝi ne tuj memoras, kie ŝi estas kaj kio okazas. Kaj kioma horo estas? Ĉu jam mateno? Ne estas malhele. Ŝi iom dormetis, kaj sonĝis pri Ŝanhajo, pri siaj hejmo kaj gepatroj. Gefratojn ŝi ne havas. La unu-infana politiko, vi scias. La gepatroj atendas multon de la inteligenta filino, ili investis en ŝi, ili ne estas malriĉaj, sed kaj al ili kaj al Xin la plej granda ofero estas la plurjara disiĝo. Fakte, tio estas kvazaŭ vetludo je danĝere altaj sumoj. La telefono repepas kaj Xin komprenas, ke ĝi estas la ŝia. Ŝi elpoŝigas ĝin kaj vidas, ke estas iom post la 22a horo kaj ke iu al ŝi sendis tekstmesaĝon dufoje. La mesaĝoj estas en la angla. Would you like to have lunch with me tomorrow? (Ĉu vi ŝatus lunĉi kun mi morgaŭ?) La sendinto ne metis sian nomon. Tio ja ne estas ĝentila, Xin iom timas mesaĝojn de nekonatoj. Antaŭ longe en Ŝanhajo iu viro bombadis ŝin tekstmesaĝe kaj telefonvoke per pli kaj pli aŭdacaj proponoj kaj demandoj. Tiam ŝi decidis ŝanĝi sian telefonnumeron. Estis komplike kaj ege malagrable. Xin ĉion tion memoras tro bone. Ĉu denove? Rilate virojn ŝi estas tre singarda. Ne, ŝi ne volas kontaktiĝi. Nepre ne! – Ĉu la ĵusa mesaĝo povus esti eraro, ŝi ja ne facile donas sian numeron al homoj? Malŝaltante la telefoneton, ŝi provas konvinki sin, ke ne al ŝi estis la mesaĝo.

La plifortiĝanta soifo pensigas Xin pri la kuirejo. Kiu pordo kuirejen? Ĉu tiu kun malpura viŝtuko surporde? Xin malfermas: jes, jen la kuirejeto, sed ĉiel malorda. Nelavitaj teleroj kaj tasegoj sur la lavtablo, sekiĝintaj kaseroloj sur la elektra fornelo, uzitaj forkoj kaj kuleroj. Kial ili ne purigis antaŭ ol ekferii? Kvankam la luprezo estis malalta, ili ne rajtus trakti la luanton tiel ĉi. Xin ekkoleras. Ŝi rigardas en la fridujon. Ĉu ili lasis ion en ĝi? Sukon, botelakvon. Xin ne scias, ĉu la kranakvo ĉi-urbe estas trinkebla. Staras skatolo da suko sur unu el la bretoj, sed la odoraĉo de la fridujo naŭzas ŝin. Acidiĝinta lakto, tranĉaĵoj de dubinda viandaĵo, ŝimantaj karotoj kaj pano, makuloj de rompiĝintaj ovoj ... Xin rapide fermas la pordon, tiun sukon ŝi ne trinkos. En la dorsosako ŝi havas oranĝon kaj pomon. Tio sufiĉu, kaj la kranakvon ŝi trinkos, supozeble ĝi estas trinkebla, laŭdire ĉie en Finnlando tiel estas. Xin enrigardas en la kvar ĉambrojn. Nur unu estas ordigita, kaj sur la tablo ŝi trovas papereton por si. „Bonvenon, WEN Xin! Estu kiel ĉe vi!” Kaj iu nomo. Xin ne bone rekonas ĉi-landajn nomojn, se ili ne estas tajpitaj. La ĉambro havas grandan fenestron. Ekstere brilas la suno trans blua akvovastaĵo. Tio devas esti la Golfo de Finnlando. Belege, sed se Xin ne scius, ke tio estas la maro, ŝi pensus, ke tio estas granda lago kun verdaj arbarkovritaj insuletoj. La suno preskaŭ tuŝas la arbosuprojn en la horizonto. Pli proksime videblas du blankvelaj ŝipetoj. La vidaĵo estas nekredeble trankvila. Se ŝi malfermos la fenestron, ŝi ne plu sentos la mucidan haladzon de la apartamento. Sed ĉu ŝi povos endormiĝi en tiu ĉi fremda lumo, kiu falas oblikve sur la liton? Nek persieno nek ŝutro troveblas.

Xin vekiĝis. Plu estas lume. Kia stranga nokta lumo! La horloĝo montras la unuan horon. Ĉu eblas? El la korto aŭdiĝas ritma bruo de tamburo kaj viraj voĉoj. Xin rigardas el la fenestro. Sur la asfaltita senaŭta parkejo dancas kvino da nigrahaŭtaj altaj viroj. Devas esti afrikaj studentoj el iu alia studenta ĉelaro. Neniam Xin vidis tian fortegan dancadon. Kaj apud la tamburego staras trinkboteloj. Ĉu ili drinketis? Kial ili tiel bruegas? Certe ankaŭ ili sentas sin solaj en fremda lando kaj provas forgesigi al si la hejmsopiron. Surprize, ke neniu venis malpermesi la tamburadon. Subite la poŝtelefono en la ĉambro sur la noktotablo repepas. Denove la mesaĝo de la nekonato: Ĉu ni tagmanĝetu kune? Kaj neniu nomo, nur nekonata numero. Ĉu iu el la sovaĝaj dancantoj vokis ŝin? Ne, ŝi ne ŝatas pensi pri tio, ŝi ne ŝatas aŭdi la tamtamon, nek vidi la preskaŭ nudajn korpojn, ritme moviĝantajn. Ŝi ektremas pri sia sekureco. Kiam estos vera lumo, normala tago? Ne plu eblos dormi, nur pensadi, tremadi, atendi matenon. Ŝi bezonas freŝan trinkaĵon kaj ion por manĝi. Ŝi devigas sin koncentriĝi kaj plani la sekvan tagon, por ne panikiĝi.

Matene, serĉinte vendejojn ŝi povas nur konstati, ke ĉiuj estas fermitaj, kun blanka slipo sur la pordo „Juhannuksena suljettu”. Kutime ili sabate estas malfermaj de la 9a matene ĝis la 18a, sed nun „suljettu”. Fermitaj! Ĉiuj! Kioskoj fermitaj, poŝtoficejo fermita, kaj neniuj lokanoj en la strato. Kion signifas „juhannuksena”? En la vortaro troveblas nur „juhannus”, somermeza festo. (Nur poste ŝi scios, ke ĝi estas la dua plej granda festotago de la jaro, kiam urboj senhomiĝas, ĉar finnoj ferias kampare, mare, ĉe lagoj.) Sur pluraj flagostangoj flirtas la landa blublanka standardo, sed tio ne gajigas Xin. Malcerto kaj timo ĝermas en ŝia koro. Ŝi ne multe dormis post la unua horo. La fremdeco turmentas ŝin. Nun ŝi sentas sin malforta kaj malsata. Eĉ la bela vetero ne ĝojigas. Rapide ŝi paŝas preter la tamburego kaj la malplenaj boteloj. Ili odoras je vino. Ŝi nur deziras ŝlosi sin en la luita ĉambro. Se nur sian nazon ŝi povus ŝlosi ...

Ĉe la pordo ŝi resentas la haladzon, memoras la naŭzajn kuirejon kaj fridujon. Kiam ŝi kuŝiĝas sur sia lito kaj fermas la okulojn, la tamburado rekomenciĝas, plifortiĝas, plirapidiĝas. Eĉ sen elrigardi, Xin en sia kapo vidas la nigrajn atletajn korpojn, kiuj en ŝorto kaj sen ĉemizo kaj ŝuoj ritme moviĝas. Estas varmege, sed ŝi tremas, ekploras. Ĉiuj ŝiaj geamikoj loĝas alilande. Ŝi ne volas telefoni al ili, lasi ilin rimarki, ke ŝi ne plu kapablas regi sin. Ŝiaj studado kaj nova posteno ja devas esti venko, io, pri kio oni ĝoju, kion oni enviu. Neniu sciu, ke la sukceso minacas maliĝi. El ŝia gorĝo eliĝas plorego. Timante, ke ŝi ne povos bridi sian kreskantan timegon, Xin komprenas, ke ŝi nepre kontaktu iun por elverŝi sian koron. Se ne, paniko kaptos ŝin. Malrapide ŝi serĉas la numeron de la maljuna esperantistino, kiun ŝi renkontis antaŭ duonjaro multe pli norde en la lando. Ĉu ŝi respondos? Ĉu iu respondos en tiu ĉi ŝajne senhoma medio?

La amika voĉo de la sinjorino igas Xin ekplori denove. Ne tuj estas facile kompreni unu la alian. Kion la sinjorino povus fari? Ŝi loĝas 500 kilometrojn for de la urbo Esbo. Almenaŭ kompreni kaj komprenigi la situacion al Xin ŝi provas, kvankam malrapide kaj ne kun kompleta sukceso. Ĉe Xin, malsato, soleco, tro da fortaj travivaĵoj dum mallonga tempo, laco kaj komenciĝanta teruriĝo; en la lando, feriado, festego pro la somera solstico; nur lunde la vivo normaliĝos. Feliĉe la sinjorino havas fratinon kaj bofraton en Esbo. Xin nur donu sian adreson, kaj ili venos vidi, ĉu eblas iel helpi. Xin absolute povas fidi ilin. Ŝi trankviliĝu, atendu duonhoron. La tamburado kaj krioj aŭdeblas eĉ tra la telefono.

Oni sonorigas ĉe la pordo. Tra la malgranda elrigardilo Xin vidas mezaĝajn virinon kaj viron. Ili prezentas sin, kaj ŝi malfermas. Ŝi preskaŭ ĵetiĝas al ili por saluti, la virino malpeze ekkaresas ŝian hararon, provante trankviligi la knabinon per malrapidaj sekurigaj vortoj en Esperanto. Iom post iom ili interkompreniĝas. Xin venu al la esperantistoj por ripozi kaj manĝi. Ne vera regalado, ĉar ankaŭ ili feriis, pagajis en la arkipelago por celebri juhannus, sed en ilia urboparto estas kviete, kaj Xin sentos sin sekura ĉe ili. La aŭto atendas en la parkejo. Xin malŝaltu sian telefonon por ne plu ricevi tekstmesaĝojn de la sintrudanto. Ŝi nur prenu sian dentobroson kaj piĵamon, kaj ek!

Lundon matene, kiam Xin eliras el sia ĉelaro, ŝi renkontas unu el la afrikanoj, kiu salutas ŝin per pardonpeta rideto: „Ĉu ni ĝenis vin? Vi estas nova. Ni eble tro bruis antaŭhieraŭ. Tio ne ripetiĝos.” En la oficejo de la konstrufirmao, la vira sekretario de la dunginto salutas Xin: „Kial vi ne respondis miajn tekstmesaĝojn? Mi deziris plifaciligi vian semajnfinon en tiu ĉi fremda lando, sed vi nur malŝaltis. Mi vere ŝatus konatiĝi kun vi, Wen Xin. Ne estas facile alkutimiĝi al fremda urbo, precipe ne dum finna Johano-festo. Sed ni parolu pri tio pli poste, ĉu ne? Nun mi konatigos vin kun niaj oficejo kaj labormanieroj.”

(2005)