Novelo

Sep citronsemoj

Ok personoj laboris en la oficejo. Sep virinoj kaj unu viro. La ĉefo.

La virinoj pace kunlaboris. Nur la ĉefo estis malpacema. La virinoj ne amis lin. Lia vort-uzo estis tre aĉa. Konstante li blasfemis. Krome li fumis. La virinoj ne fumis, sed sufokiĝadis. Ĉiutage ili kverelis kun li, ke li fumu ekstere, ne en la oficejo. Sed vane.

Maria estis la plej kompatinda, ĉar ŝi ankaŭ hejme havis similan viron. Ŝia edzo terure kondutis kun ŝi. Ofte ŝi alvenis matene al la oficejo plorante kaj nur niaj konsoloj helpis ŝin, ke tamen ŝi laboru, ne nur ploru.

Gizela estis ĉiam ridetanta kaj ŝi estis feliĉa edzino. Ŝi ne komprenis kaj ne povis kredi, ke ne ĉiuj viroj estas ankaŭ bonaj edzoj, kiel ŝia edzo.

Estis du Magdalenoj. La pli aĝa estis tre maldika, silentema; diligente ŝi laboris, sed ŝi ne atentis la problemojn de aliaj. La pli juna estis feliĉa fianĉino; iom naive ŝi aŭskultis la diskutojn de la koleginoj.

Katarina estis tre malriĉa, sed fiera. Ŝi ne volis akcepti helpon de la aliaj. Por ŝi estis almozo, se iu donis al ŝi pomon aŭ iun ajn manĝaĵon. Kelkfoje ŝi senvorte malsatis.

Elizabeto havis grandan filon, kiun ŝi naskis kiel fraŭlino. Post kiam ŝi edziniĝis, ŝi naskis alian filon, sed la edzo ne volis akcepti la unuan infanon, do Elizabeto devis sekrete helpi sian unuenaskiton.

Poste aperis mi. La plej juna el ĉiuj. La virinoj estis tre amikemaj, helpemaj; tiel rapide mi alkutimiĝis al ili kaj al la laboro.

Sed mi tute ne povis akcepti la konduton de la ĉefo. Sekve mi petis lin, ke li ne fumu, ĉar ni ne povas elteni la fumon. Mi ne kverelis kun li; ĉiam tre bele, kun milda voĉo mi petis tiun favoron. Tiel mi atingis, ke preskaŭ neniam li ekfumis en la oficejo.

Poste mi komencis la batalon kontraŭ lia malbelega parolmaniero. Ege malfacile mi sukcesis. Fojfoje mi demandis lin, se lia patrino estus ĉi tie, ĉu ankaŭ tiam li parolus tiel aĉe? Li ofendiĝis, ke mi kuraĝas mencii lian patrinon, sed tamen iomete pli malofte li uzis malbelajn vortojn. Fakte mi sukcesis malsovaĝigi lin.

La 19an de novembro ni festis la nomtagon de Elizabeto. Ŝi alportis kukaĵojn, kaj eĉ la ĉefo partoprenis nian etan festeton en la duonhora paŭzo. Ni donacis al Elizabeto florojn, libron kaj inter niaj donacoj estis ankaŭ grandega citrono. Ni faris citronsukon, ĉar estis malpermesite trinki alkoholaĵon en la oficejo.

La citrono havis sep semojn. Ĝuste sep, kiom da virinoj laboris kune, en la sama ĉambro. „Ni semu ilin!” mi proponis.

Ni serĉis sep florpotojn kaj plenigis kun bona tero, poste ni semis la citronsemojn. Sur ĉiu poto estis skribita la nomo de la posedantino. Diligente ni akvumis ilin, ĝis aperis la etaj verdaj ĝermoj.

Kaj la plantoj komencis kreski. Sed ne simile! Post mallonga tempo tri citronplantoj ekvelkis. La restintaj kvar bele progresis en la kreskado ...

Intertempe la pli juna Magdalena edziniĝis kaj ne plu okupiĝis pri sia planto. Ĝi komplete velkis sen akvo kaj neniiĝis, kiel la aliaj tri. Jam vivis nur la plantetoj de Elizabeto kaj Maria, krom la mia, kiu estis la plej alta el ili!

Mia citronplanto pli kaj pli kreskis. Mi petis la lignaĵiston de la fabriko, ke li faru keston por ĝi, ĉar la radiko de la planto bezonis jam pli grandan lokon.

Iutage Maria denove plorante alvenis al la oficejo. Ŝia edzo ebrie hejmenvenis post noktomezo kaj ili kverelis ĝismatene. Eĉ minuton ili ne dormis. Ŝi ploregis kaj diris, ke ŝi ne plu povas elteni la konduton de sia edzo.

Mi komencis konsoli ŝin. Ĝuste antaŭ Paskofesto ni estis. Mi pensadis pri amo kaj pardono. Mi ne scias, kiel alvenis al mi la ideo, sed mi konsilis al ŝi, ke ekde nun ŝi tute ne kverelu kun li! Ŝi estu milda, kiel sanktulino! Konstante ŝi ridetu! Ŝi parolu mallaŭte! Kuiru bonajn manĝaĵojn, la plej ŝatatajn de li! Se li venos hejmen ebria, ŝi eĉ ne rimarku tion! Ridete ŝi donu al li manĝaĵon, karesu lian kapon! Minimume unu monaton ŝi kondutu tiel! Mi estas certa, ke li ŝanĝiĝos!

Kaj tiel okazis! Maria volis savi sian geedzecon kaj ŝi havis animan forton por fari ĉion eblan por ĝi. Alvenis Pasko kaj en ilia familio nova vivo komenciĝis. Venkis la amo kaj la pardono, kiuj regis ŝian animon. Naskiĝis miraklo. Nome, post unu jaro naskiĝis la dua infano kaj ili feliĉe kunvivis. Kaj ankaŭ ŝia citronplanto kreskis.

Elizabeto estis nekonsolebla. Mortis ŝia pli granda filo. La senpatra. Li malsaniĝis kaj malaperis. Ŝi vane serĉis lin. Li vojaĝis al iu vilaĝo, al la parencoj de Elizabeto. Nur antaŭ sia morto li volis sciigi sian patrinon. Malfeliĉa li vivis kaj mortis. Estis granda tragedio por Elizabeto la morto de la filo, ĉar ŝi sentis, ke ĝis la morto ŝi havos konsciencriproĉon. Strange, de unu tago al la alia, ŝia citronplanto senviviĝis.

Pasis kelkaj jaroj. Mi ŝanĝis mian laborlokon, sed la citronarbeton mi kunportis. Fine, mi forlasis la fabrikon kaj mi hejmen portis ĝin en mian loĝejon.

La ĝardenisto de la fabriko provis grefti ĝin, sed sensukcese. Dufoje mi vokis aliajn ĝardenistojn en mian hejmon, sed ankaŭ ili ne sukcesis produktigi mian citronarbon. Sed ĝi jam tiel kreskis, ke mi devis farigi novan keston por ĝi. Jam ĝi estis unu metron alta, kaj ĝia trunko estis kiel mia artiko, la folioj kiel homa manplato. Ĝi fakte plenkreskiĝis.

Mia citronarbo iĝis sepjara. Kaj kion ne sukcesis fari la ĝardenistoj, la naturo solvis. Aperis la unua floro! Ĝi estis belega kaj la odoro estis ĉiela! Mia feliĉo estis senlima! Post iom da tempo aperis la dua floro, kaj post mallonga tempo mi jam ne povis kalkuli ilin. Entute ĉirkaŭ 600 floroj aperis. La verda arbo iĝis blanka. Ĝi aspektis kiel grandega, belega, neĝblanka fianĉinbukedo!

Ĉirkaŭ 50-60 citronoj estis la rezulto de la kelkcent floroj. Finfine restis ses citronoj. La unua floro bezonis ĝuste unu jaron, por ke ni povu rikolti la unuan citronon. Ĝi estis grandega, en la apoteko mi iris por ekscii, ke ĝia pezo estas 300 gramoj! La sesa, nome la plej malgranda 250-grama estis. La aliaj falis, kiam ili atingis la grandecon de pizeto, aŭ avelo, aŭ nukso.

La gusto de la citronoj, kiuj maturiĝas sur arbo – ne kiel la verde rikoltitaj kaj vojaĝigitaj ŝipe – estas sensacia! Ili estas dolĉaj!

La unuan citronon mi dispecigis, kaj ĉiuj miaj familianoj ricevis el ĝi kaj ĝuis la guston de la dolĉa citrono de mia unua rikolto!

Pasis unu jaro, poste ankoraŭ unu, mi atendis senpacience, ke mia citronarbo denove ekfloru. Vane!

Mi kaj mia patro, ni skribis leteron al iu scienca gazeto, kun la demando, kion ni devus fari, ke la citronarbo denove ekfloru kaj iĝu fruktodona.

Alvenis la respondo! Verŝajne la citronarbo tro laciĝis pro tro multaj floroj; ĝi devas nun ripozi, sed se ĝi tiel „sovaĝe” komencis de si mem frukti, tio signifas, ke ĝi iĝis fruktodona arbo. Ni nur atendu pacience! Ni atendis.

Intertempe mia patro mortis.

Mia citronarbo iĝis pli granda, sed eĉ unu floro ne aperis.

Mi ŝanĝis mian loĝejon kaj ankaŭ la citronarbo ricevis pli grandan keston. Ja ĝi jam atingis du metrojn.

Mortis ankaŭ mia patrino.

Ni restis nur du: la citronarbo kaj mi.

La kvindekjara citronarbo malsaniĝis kaj ankaŭ ĝi mortis.

Ĝia kesto nun troviĝas sur mia balkono. Mi plantis rubusujon kaj mi atendas nun: ĉu iam mi manĝos rubusojn de sur mia planto?

Mian citronarbon mi ne povas forgesi. En mia animo ĝi vivas, kiel la aliaj gekaruloj, kiuj feliĉigis mian vivon kaj donis sencon al ĝi.