Noveloj

ĈISM

2087: la triopo Ĉinio-Hindio-Brazilo superregas la planedon. La ĉina lingvo estas pene kaj sufere lernata de miliardoj da teranoj, tutsame kiel pli frue la angla-usona. La eminenta ĉina lingvisto Zhang Ruixjang publikigas – apogate kaj subtenate de la Ĉina Humanista Kompatema Estraro – la eseon Unua libro de ĈISM. El la Enkonduko:

Antaŭ du jarcentoj iu eŭropano kreis „Esperanton”: neŭtralan lingvon, kiu, laŭ liaj esperoj, devus fariĝi tutmonda komunikilo. Tio ne okazis. Li vivis en tiu sovaĝa praepoko, kiam Eŭropo kaj Nordameriko estris la mondon kvankam enhavantaj etan malplimulton de la homaro kaj etan eron de la homa kulturo. Jen kial li havigis al „Esperanto” 95-procente eŭropajn elementojn (post jarcento la procento atingis 99,65). Tial la homoj konsideris ĝin superflua. Ili preferis la rektan lernadon de la barbara lingvo de la tiamaj tiranoj: la angla-usona, similanta miaŭon. Ĝi fakte fariĝis praktike „internacia”, tiel produktante la fifaman „miaŭantan generacion”.

Pro la kolapso de la usona imperio, hodiaŭ tiu malklara malfacila missona lingvaĉo estas uzata nur de siaj kompatindaj denaskaj parolantoj. Hodiaŭ, fine, nia plej multenombra popolo kaj nia plej antikva kaj plej riĉa kulturo akiris sian justan mondlokon. Sekve nia belega, harmonia kaj facila lingvo estas la plej disvastigita en la planedo.

Nur la ideograma skribsistemo havigas etajn malfacilaĵojn al la ne-ĉinoj. Konfesinde: kvankam nekredeble, kelkaj studantoj de nia lingvo plu lamentaĉas – probable pro nesufiĉa cerbokapablo – pri la „malfacileco” (!) de niaj ravaj ideogramoj ...

Tial, por ĉesigi tian ĝenan murmuron, nia Humanista Kompatema Estraro apogas la jenan proponon pri Ĉina Internacia Senideograma Mandarena (ĈISM). Ĝi anstataŭigas la ideogramojn per la ĉine normaligita „latina” alfabeto. Per tia malavara operacio nia Humanista Kompatema Estraro proponas al la homaro lingvon idealan pro ĝiaj facilegaj gramatiko kaj vortofarado – se ne paroli pri ĝia muzika valoro danke al la ravaj kvar tonoj, senkompara plezuro por ĉiu homa orelo. Ni certas, ke ĈISM estos entuziasme studata kaj koruse kantata de la mondaj popolamasoj kaj de la lirikaj geartistoj.

Zhang Ruixjang