Arto

KANZONOJ

Roberto Vecchioni pri Samarkando kaj ne nur

Foje bildkarton el Milano ni ricevis de italoj Stefania kaj Gerardo Dassi: De la urbo de Roberto Vecchioni [vekjoni], la aŭtoro de la belega kanto „Samarcanda”, ni sendas signon de nia profunda aprezo kun la vorto dankon al la popolo de Uzbekio!

Ĉi tiu kanzono donis la nomon al samtitola albumo Samarcanda (1977). La kanto aperis sur diversaj vinilaj sondiskoj, kasedoj kaj kompaktaj diskoj; oni disaŭdigis ĝin en radio kaj televido ... Konata itala primuzika ĵurnalisto Mario Bonanno dediĉis tutan libron al profunda kaj detala studo de la albumo Samarcanda.

Signifa artisto

Roberto Vecchioni estas unu el la plej signifaj italaj artistoj kun eksterordinare larĝa kreiva gamo. Neniu en lia familio havis ajnan rilaton al kantado aŭ muziko. Junaĝe Roberto venis al muziko pere de poezio, kiam li komencis kompreni pri ritmo. Nokte li aŭskultis muzikon, precipe la kantojn de belga bardo Jacques Brel kaj de francaj kanzonistoj Charles Aznavour kaj Georges Brassens, mirante pri tio, kiel la melodio povas harmonie konektiĝi kun la vortoj, enkorpiĝante en graciajn muzikajn kaj poeziajn bildojn. De tiam la junulo havis deziron serioze okupiĝi pri muziko.

Hodiaŭ Roberto Vecchioni estas prave nomata unu el la patroj de la barda kanto en sia lando. Dum pli ol duonjarcento, li sukcese laboras kiel kantverkisto kaj dum pli ol kvardek jaroj kiel plenumanto de siaj propraj kanzonoj. Pri li kaj lia kreiva laboro estas verkitaj kelkaj libroj. La itala muzikologo Riccardo Storti titolis unu el ili Professore e gentiluomo (Instruisto kaj ĝentlemano, 2011). Jam la titolo mem povas esti konsiderata kiel esprimplenaj strekoj al la portreto de rimarkinda poeto, kantisto, verkisto, filozofo, instruisto, komponisto ... Notindas, ke Roberto Vecchioni estas la sola artisto gajninta premiojn ĉe la plej grandaj naciaj muzikaj forumoj: la festivalo de la aŭtora kanto Tenco (1983), la muzika festivalo Festivalbar (1992) kaj la festivalo de la itala kanzono en Sanremo, kie li ricevis la premion de kritikistoj kaj gazetaro Mia Martini (2011). La 25an de junio 2018 li festis sian 75an naskiĝtagon.

Ikoneca kanto

Samarcanda estas unu el liaj plej ikonecaj kantoj kun sia vigla ritmo kaj alloga refreno. La adekvata etoso por la aŭskultantoj estas kreata de la prologo, kiu kutime antaŭas la originalan version de ĉi tiu kanzono: Estis granda festo en la ĉefurbo, ĉar la milito finiĝis. La soldatoj revenis hejmen kaj demetis siajn uniformojn. Sur la strato ili dancis kaj trinkis vinon, la muzikistoj ludis seninterrompe. Estis printempo, kaj virinoj finfine povis, post multaj jaroj de disiĝo, denove brakumi siajn virojn. Ĉe tagiĝo la lignofajroj estis estingitaj ...

La kanto temas pri soldato, kiu travivis la militon ĵus finiĝintan. Li subite ekvidis en la homamaso de jubilantaj homoj strangan virinan figuron, nigre vestitan, kun malica rigardo, kiu ŝajnis al li esti enkorpiĝo de morto. Kredante, ke ŝi venis por li, la soldato fuĝas de ŝi, rapide rajdante surĉevale al Samarkando. La kanzono fojfoje estas karakterizata kiel kontraŭ-milita kanto.

Ni petis Roberto Vecchioni, ke li respondu kelkajn niajn demandojn.

MONATO: S-ro Vecchioni, kiel al vi venis la ideo verki la kanzonon Samarcanda ?

Vecchioni: Ĉe la bazo de la kanto Samarcanda estas mallonga fikcia historio raportita de William Somerset Maugham. Ĝi rolas kiel prologo al la romano Appointment in Samarra (Rendevuo en Samarra) de la usona verkisto John Henry O'Hara. Morto, kiu logas kaj trompas. Ĉi tiu arketipa temo venas el la profunda antikveco kaj ĝi estas komuna en la tradicioj de multaj kulturoj.

MONATO: Kiun ĉefan mesaĝon vi volis transdoni al la aŭskultantoj per via kanto Samarcanda ?

Vecchioni: Tiutempe mi pensis, ke la sorto estas pli forta ol homoj. La temo de Samarcanda jam estis en la Biblio, en hindaj kaj arabaj mitoj. Hodiaŭ mi opinias, ke ĉio tute malas, ke ĝuste la homoj determinas sian propran sorton.

MONATO: Kiom da eldonoj de via muzika albumo Samarcanda aperis ĝis nun? Kiomas ĝia proksimuma suma eldonkvanto?

Vecchioni: Ili estas tiom multaj, ke mi eĉ ne memoras. Entute, eble 700-800 miloj da ekzempleroj.

MONATO: Kiom da italaj kaj eksterlandaj kantistoj plenumis vian kanton?

Vecchioni: Kelkaj artistoj kantis ĝin, inkluzive de la itala bando Ricchi e Poveri.

MONATO: Ĉu via kanto estas tradukita en aliajn lingvojn?

Vecchioni: Nur en la hispanan. Verdire, mi estis seniluziigita, sed por tio ekzistas multaj kialoj, ekde la manko de penado flanke de la eldonistoj ĝis la komplekseco de la itala lingvo.

MONATO: Ni scias ankaŭ pri la refaraĵo de via kanzono Samarcanda en la ĉeĥa lingvo kaj pri poeziaj tradukoj de ĉi tiu kanto en Esperanto. Ĉu vi scias tion?

Vecchioni: Mi nenion sciis pri tio. Dankon pro la bonaj novaĵoj.

MONATO: Kio estas via vizio pri la urbo Samarkando?

Vecchioni: Por mi, Samarkando estas rigarde nevidebla kaj samtempe senfine alloga urbo. Ĝi estas mirinda loko kun speciala esenca vivospaco, kiu estas enkorpigita en la artaj bildoj de La mil kaj unu noktoj kaj estas konservita de la animoj de homoj kaj per la mirindaj arkitekturaj strukturoj. Fakte, ĉi tie ĉio rememorigas la grandegan historian scenejon, kiu asertas la potencon de belo, bono kaj monda ordo, kaj kie ĉio demonstras, ke la sorto grandparte dependas de la individuo.

MONATO: Ni scias, ke vi estas ne nur komponisto, kantverkisto kaj kantisto, sed ankaŭ aŭtoro de pluraj fikciaj libroj. Ĉu vi povus konatigi niajn legantojn kun via libro por infanoj Samarcanda?

Vecchioni: Tio estis komuna projekto, realigita de mi kune kun bonega desegnisto-dezajnisto. En rakonto por infanoj, ni devis, forme de fablo kaj parabolo, prezenti la venkon de vivo super morto kaj de bono super malbono, kiel fabelo, kiu estas alirebla por ilia kompreno de artaj bildoj, kaj kiu instruu al ili ĉiujn plej gravajn kaj bonajn aferojn en la vivo. La sunplena kolorigo kaj la mirinda spirito de aventuro kun tuŝo de patino helpis doni al la infana rimo profundan moralan senton: ne estu arogaj en la momentoj de ĝojo kaj gloro, restu saĝaj, zorgemaj kaj atentaj eĉ alfronte de danĝero.

MONATO: Kio plej gravas en via vivo kaj krea laboro?

Vecchioni: Mi kredas je la vivo, kiu en si mem estas feliĉo. Mi pensas, ke homo spertas momentojn de melankolio, nostalgio, adiaŭo ne por eligi malĝojon kaj turmenti animojn, sed por spiri vivon en ties tuta nehaltigebla movado kaj diverseco. Ja finfine, la vivo, kiel rapidanta trajno, ebligas al ni rigardi, ŝajne, al la samaj aferoj, sed intertempe, malkovrante ĉiufoje ion novan kaj signifan.

MONATO: Vidu, dum preskaŭ kvardek jaroj multaj el viaj samlandanoj en Italio rakontas aŭ skribas al ni, ke ĝuste la kanzono Samarcanda grandparte influis ilian deziron vojaĝi kaj viziti Samarkandon. Kial?

Vecchioni: Ĉar Samarkando estas beleco kaj mistero. En la kolektiva imagpovo, Samarkando estas bildo de unu el la „nevideblaj urboj” (Le città invisibili) de nia verkisto Italo Calvino. Kun sia unika arkitekturo kaj historia pejzaĝo, la urbo enkorpigas unu el la nesolveblaj labirintoj de argentina prozisto kaj poeto Jorge Luis Borges.

MONATO: Viaj deziroj al la loĝantoj de Samarkando kaj tuta Uzbekio?

Vecchioni: Mi kredas, ke la plej bona deziro de mi al ĉiuj nacioj kaj landoj estas la sekva: paco, stabileco, saĝeco kaj beleco estu ĉiam kun vi!