MONATO

Politiko

ALBANIO

Nano kaj kuko – kaj leko de stabileco

Post jaroj da nestabileco Albanio nun pro ĉefe du kialoj antaŭĝuas pli trankvilan periodon: estis elektita nova prezidanto kaj revenis membroj de la reĝa familio. Albanoj esperas, ke pro tio la lando rekaptos la demokration ĝuitan inter la jaroj 1992 kaj 1997.

En tiu ĉi jaro rezulte de tumultoj falis la registaro: al la ŝtatpotenco revenis socialistoj. Tamen la promesoj fare de la socialista prezidanto Rexhep Meidani [redjep meidani] plejparte ne realiĝis: ne estas redonitaj al la publiko monoj perditaj pro la tiel nomataj piramidaj lukompanioj; ne pliboniĝis la publika ordo, kaj daŭre restis senlaboreco kaj malriĉeco. Krome kreskis la korupteco. Pro tio sekvis sin ene de kvin jaroj sep registaroj: tial Eŭropa Unio hezitis eknegoci kun Albanio rilate asocian statuson por la lando ene de EU.

Manipulado

Antaŭ unu jaro okazis naciaj elektoj: per manipulado kaj mensogoj gajnis la socialistoj plimulton da mandatoj en la nova parlamento. Fatos Nano, prezidanto de la Socialista Partio, avide celis la ŝtatprezidantan postenon: li tiel manipulis aferojn, ke finfine li akiris la necesajn tri kvinonojn da deputitaj voĉoj por fariĝi prezidanto. Demokratoj proteste rifuzis eniri la novan parlamenton: sekvis murdoj, inkluzive de tiu de deputito Azem Hajdari (la tiel nomata murdo de la jarcento).

Pro la kreskanta krizo en Albanio (kaj pro ekizoliĝo en la internacia komunumo) necesis elekti novan prezidanton. Unua prefero: Artur Kuko, diplomato kaj albana reprezentanto ĉe la EU-komisiono en Bruselo. Kiam Kuko lastmomente decidis ne akcepti la postenon, oni interkonsentis pri alia kandidato, Alfred Moisiu. Tiu ĉi, eksmilitisto kiu diplomitiĝis en Rusio, devenis de familio bone konata en Albanio: unu familiano estis aktoro, kaj lia patro estis generalo, kiu interalie dum la dua mondmilito rifuzis partopreni la okupadon de Grekio fare de la itala armeo.

La albana parlamento voĉdonis favore al Moisiu, kiu 72-jaraĝa ekokupis sian postenon fine de julio. Tiel oni esperas meti finon al la korupteco de la pasinteco kaj, per demokratia fundamento, plifortigi ne nur la enlandan ekonomion sed ankaŭ la vidatecon de Albanio en internaciaj rondoj.

Nekonvenaj deklaroj

Tiurilate rolon ludos ankaŭ la reĝa familio. Albanio estis reĝolando dum la jaroj 1928-1939; tiam pro itala okupado fuĝis reĝo Ahmet Zog, kiu mortis en 1961. Dume la komunistoj malpermesis, ke lia filo Zog la 2a revenu al Albanio (ankaŭ, ke la monarkista politika partio Legaliteti – samkiel aliaj dekstraj kaj burĝaj partioj – funkciu). Do revenis Albanion nur en 1994 Zog la 2a, kiu tamen pro siaj nekonvenaj deklaroj estis elpelita.

En 1997 li denove revenis kaj ĉi-foje organizis elekto-kampanjon: pro tiama seniluziiĝo rilate politikajn partiojn ŝajnas, ke Zog venkis en referendumo por restarigi monarkion; tamen la politikistoj manovris kaj manipuladis, por ke ne estu restarigota reĝolando. Ili eĉ procesis kontraŭ la reĝo pro armita atenco kontraŭ la ŝtato: denove fuĝis Zog la 2a. Nur pasintjare plifortiĝis la voĉoj favore al la reĝa familio: finfine deputitoj nuligis la decidon de la tribunalo kontraŭ Zog la 2a kaj invitis lin reveni al Albanio.

Nun Zog la 2a, kune kun familianoj inkluzive de lia filo Leka, okupas nove rekonstruitan vilaon apud la ĉefministrejo, ĉe la granda bulvardo de la ĉefurbo Tirana. Albanoj nun atendas, ke la ĉeesto de la reĝo kaj la enoficigo de nova, demokrata prezidanto malstreĉos la politikan vivon kaj kontribuos al nacia unuiĝo. Ankaŭ tion deklaris mem la reĝo.

Bardhyl SELIMI

Indekso
Aboni al MONATO
Flandra Esperanto-Ligo (FEL)
Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: junio 2019