Leteroj

La gepatra de Zamenhof

Mi ne reagus, se mi vidus la aserton, ke la pola estis la gepatra lingvo de Ludoviko Zamenhof. Sed vidi tion en grandaj literoj, en emfaza titolo estas ŝoke. Antaŭ kvin jaroj en MONATO (1997/12, p. 18-19) aperis mia artikolo „Enigmoj de Ludoviko Zamenhof”, ĵus represita en „Vojaĝo en Esperanto-lando”. Jen la koncerna fragmento:

„Kiujn lingvojn sciis Ludoviko Zamenhof? Liaj gepatraj lingvoj estis la rusa kaj la jida [4]. Ekde la 4a jaro li lernis la hebrean [4], kaj li ekposedis ĝin en tia grado, ke li tradukis (sola!) en Esperanton la tutan Malnovan Testamenton rekte el la hebrea originalo. Kiam li estis 14-jara, lia familio transloĝiĝis el Belostoko en Varsovion, kie Ludoviko uzis ankaŭ la polan. En infanaĝo li eklernis la germanan kaj francan kaj sciis ilin tre bone, precipe la germanan. Poste li eklernis la anglan, kies nemultaj morfologiaj formoj donis al li la ideon, ke la artefarita lingvo devas havi nur minimuman gramatikon. Li studis profunde la latinan kaj antikvan grekan. Krome, li lernis iomgrade la italan kaj litovan. La supremenciitaj lingvoj diversgrade kontribuis al la kreo de Esperanto. Post la publikigo de Esperanto li konatiĝis kun la hispana kaj eble kun kelkaj aliaj lingvoj: almenaŭ kun tiuj, en kiuj aperis lernolibroj de Esperanto.”