Leteroj

Pacigunto

Kelkajn tagojn antaŭ la 30-jariĝo de la morto de generalo Franco [franko], la 20an de novembro, aperis en la itala ĵurnalo Corriere della Sera intervjuo al Manuel [manŭél] Fraga, eksministro pri propagando de la hispana diktaturo, fondinto kaj prezidanto de la dekstrisma Popola Partio kaj dum jaroj prezidanto de Galegio. En ĝi li taksas la diktatoron „paciginto”. Ne eblas pli kruele malĝusta aserto por la stariginto de 40-jara faŝisma reĝimo per fiaska armea puĉo, kiu transiris al tri-jara milito (1936-1939). La milito mem, kaŭzita de la puĉintoj, rekte mortigis centojn da miloj da homoj.

La malantaŭfrontajn politikajn murditojn de la faŝistoj en tiu periodo oni kalkulas je 100 000, al kiuj aldonendas pliaj 50 000 ekzekutitoj ĝis 1945. Kromaj 270 000 estis enkarcerigitaj kaj 400 000 fuĝis eksterlanden por eviti la teroron. La sanga subpremado kaj politika teroro ne limiĝis al la unuaj jaroj de la faŝisma reĝimo, ĉar la diktatoro subskribis mortokondamnojn al politikaj malliberuloj laŭlonge de sia tuta reg-periodo, eĉ en la mortolito. Paciginto? Certe, male.

Laste, dirindas, ke post 30 jaroj la hispana registaro plu ŝuldas honorigon al la batalintoj por la tiama demokratia registaro kontraŭ la puĉintoj, kaj al la reprezaliitoj: murditoj, malliberigitoj, maldungitoj kaj priŝtelitoj de iliaj posedaĵoj. Kaj ne nur honorigon, ĉar multaj el tiuj posedaĵoj restas ankoraŭ ne redonitaj.