Libroj

Mitologiaĵo tre bele transdonita

Mitologio estas tre miskonduta besto. Ĝi kaŝas sin en popolaj diroj, en mencietoj hazarde troveblaj en diversaj libroj, en popolaj rakontoj, ofte sinkontraŭdiraj, en proverboj; fakte, ĉie, escepte de publika sinmontro bonorda. Kelkafoje dum la historio verkistoj, ofte poetoj, sed ankaŭ rakontistoj, entreprenis prezenti temon el la mitologio en literatura formo. Tiel estiĝis Kalevala, diversaj historioj de doktoro Faŭsto, Sagao de Njal kaj pluraj aliaj mondkonataj literaturaj verkoj. Ankaŭ en antikva Grekio, iom post iom, per popola rakontado kompiliĝis poeziaj verkoj, titolitaj Odiseado kaj Iliado, kiujn la tradicio atribuis al iama poeto Homero, kaj kiuj post jarcentoj skribiĝis kaj atingis eĉ la rangon de sanktaj skriboj por multaj grekoj.

Tamen, plejparte mitologio estas nur partete rigardebla. Tial en la moderna epoko sennombra kvanto da sinnomantaj „mitologiistoj” kompilas vortarojn, eĉ enciklopedi(et)ojn de mitologio de la romia popolo, aŭ de la greka popolo, aŭ de la azteka popolo ktp. Preskaŭ senescepte tiuj kompilaĵoj rapide disvendiĝas, sed apenaŭ legiĝas pro siaj teda stilo, tro laŭvorta interpreto de idiotismoj aŭ parolfiguroj kaj kontraŭstarigo de abundaj variantoj de la pritraktataj „mitoj”.

Treege malofte en la moderna epoko literature lerta fakulo sukcesas reverki mitologian rakonton en formo legebla, agrablastila, tiel ke oni ne nur plezuroplene legas ĝin, sed ankaŭ legas ĝin al siaj infanoj. Ĉi tiu verko, komence eldonita svedlingve, estas unu el tiuj tre raraj verkoj.

Igdrasilo estis (kaj plu estas) la mondarbo. Pli precize, la kosmarbo; ĉar ni estas nur uletetetoj sur branĉo de tiu arbo, ni ne konscias, ke la mondo estas nur malgrandega parto de multe pli kompleksa kosmo, konsistanta el fraksenarbo, en kiu diversloke loĝas gigantoj, la supozataj dioj, monstroj kaj esenca sciuro, kiu per sia kurado de unu parto de la arbo al alia helpas la interkomunikadon de tiuj uloj.

La frakseno Igdrasilo montras sin al ni kiel grandpaĝa libro, kies ĉiun paĝon plenigas desegnaĵoj, kutime apud iom da teksto, iom antikvastile faritaj, tiel ke la desegnaĵoj vidigas al ni la scenon, kiun priparolas la teksto. Pro tio la libron neeviteble tre ĝuos rigardadi infanoj, dum laŭtleganto sonigos la tekston. Sed ne nur la infanoj. Ankaŭ ni, la ne-plu-infanoj, profitas el la ilustrado de alie iom sekaj vortoj. Kompreneble, ilustranto estas ankaŭ interpretanto, ĉar ĉiu leganto povas imagi por si proprajn bildojn de la uloj kaj eventoj. Edward Lindahl, tre talenta artisto sveda, enbildigis la rakonton de Alf Henrikson, tre talenta verkisto sveda. La rezulto estas literatura verko, kies enhavo, kompreneble, estas konigata al ni per la imago kaj mensbildoj de nuntempuloj. Nu, preskaŭ nuntempaj: Alf Henrikson vivis en 1905-1955, kaj Edward Lindahl estas aŭ estis proksimume samtempa. (Serĉo per Google indikis nur svedlingvajn retejojn kaj la titolojn svedajn de diversaj libroj, ilustritaj de Edward Lindahl. Sed pri la ilustristo, nenion; kaj pri la verkinto, nur liajn jarojn.)

Ĉu ĝi prave prezentas al ni la miton? Absurda demando! Neniu mito havas definitivan enhavon, unusolan „ĝustan” formon. Mitoj estas esprimoj de nia kompreno pri la naturo de la mondo, de la vivo, de ni mem. Pro tio ekzistas tiom da variantoj de mito, kiom estas da homoj, por kiuj ĝi havas signifon.

Henrikson kaj Lindahl sukcesis prezenti al ni la igdrasilan miton kiel pli-malpli koheran rakonton, laŭ sia propra koncepto. Sed multe pli, ili faris por ni artlibron, kiun (kvankam la bildoj estas nur nigra-blankaj) ni emas trarigardi por revidi la historion de la kosma frakseno. Miaopinie, ĝi estas trezoro de nia literaturo moderna.

Alf Henrikson kaj Edward Lindahl: La frakseno Igdrasilo. Tradukis Bertil Nilsson. Eld. Eldona Societo Esperanto, Stockholm, 2005. 138 paĝoj binditaj. ISBN 91-85288-33-0.

Por mendi, vi krozu al la Retbutiko.