Ekonomio

MADAGASKARO

Kontraŭleĝa kopiado

Laŭlonge de la stratoj de la ĉefurbo Antananarivo staras bretaroj sur kiuj estas prezentataj kaj vendataj kompaktaj diskoj kun buntaj albumsaketoj. Amplifilo kaj televidileto montras provaĵon por logi klientojn.

Temas pri vendistoj de kontraŭleĝaj kasedoj kaj diskoj kun kantoj, filmoj aŭ skeĉoj malagasaj kaj fremdaj. La lokaj originaloj samtempe vendiĝas, kvinoble pli kostaj ol la kontraŭleĝaj produktaĵoj, en butikoj. El Azio venas amase kopioj de fremdaj produktaĵoj. Apudstrata vendado furoras pro tio, ke la plej multaj povas aĉeti nur tion, kio malmulte kostas. Pro la alta profito rapide pliriĉiĝas la „piratoj”, kiel oni nomas tiujn kopiemulojn. La apero de la kompakta disko plifaciligis ilian taskon. Sufiĉas ja disponi pri komputilo kun gravurilo kaj presilo por eldoni tiom, kiom oni bezonas.

Falsaj diskoj multe vendiĝas precipe antaŭ Kristnasko, Pasko kaj la junia nacia festo. Tamen la relativa komforto de tiuj „piratoj” daŭris nur 2 aŭ 3 jarojn. Antaŭ la fino de 2005, kantistoj kaj filmproduktantoj ekĉasis ilin tra la urbo, konfiskante milojn da kontraŭleĝaj diskoj kaj novajn komputilojn. La artistoj ne plu eltenis la tro videblan avantaĝon, kiun akiris kopiistoj el ilia ŝvito. Kvankam ekzistas la oficiala organo OMDA, supozata protekti la aŭtorrajton, ĝi registras nur kopirajtan monĝiradon post spektaklo aŭ radio- kaj televido-elsendo. La manifestacio fare de la artistoj provokis malfavoran reagon, ĉar ankaŭ ili ne respektis la leĝon. Tial, pli poste, ilin akompanis agentoj de OMDA aŭ policistoj.

Vera ŝtelista reto dissendas la kopiitajn diskojn tra la lando. Plej strangas tio, ke filmo apenaŭ projekciata en kinejo jam aĉeteblas ĉe nerajta vendisto eĉ en fora kamparo de la provinco! Simplas la klarigo: iu el la produktantoj ŝatas akiri pli da profito kaj kaŝe ofertas al kopiemuloj la matricon de la filmo. Tial kelkaj artistoj preferas rezigni pri famiĝo kaj atendas la oportunan momenton por memprodukti anstataŭ esti vorataj de profesia produktanto. Tamen fakto nerefutebla estas la (eble sola) pozitiva flanko de kopiado: la rapidega diskonigo kaj disfamigo de novaj talentuloj tra la tuta lando. Cetere, la ĝisnuna kopirajto koncernas nur la lokajn produktaĵojn, ebligante al la vendistoj kopii kaj vendi artistan artiklon el eksterlando.

Se reveni al la kompakta disko, kelkaj kontrabandintoj (ĉefe fituristoj el Eŭropo) provis produkti malbonkvalitajn filmojn pornografiajn kaj dissendas ilin tra organizita vendoreto. Ne facilas trovi tiajn filmojn, ĉar nur el sub la akseloj de surstrata vendisto ili akireblas.

Aliflanke, kopiado ne limiĝas nur al kontraŭleĝa gravurado de artistaj diskoj, sed etendiĝas ankaŭ al komputilaj programoj tre diversaj. Per kvar eŭroj oni povas aĉeti komputilludon, kodoromon pri lernado de la angla aŭ programon pri bildoprilaboro. Same facilas enmanigi al si version de la mastrumaj sistemoj MS Windows 98 kaj XP aŭ la lastan eldonon de la oficeja programo MS Office. Antaŭ unu jaro tamen, agentoj de Microsoft en Antananarivo faris kontrolon ĉe retkafejoj, komputilvendejoj kaj en kelkaj privataj firmaoj. Kiam mankis Microsoft-licenco, ili pagigis al la respondeculo milionojn da arjaroj (1 eŭro = 2500 MGA) kiel monpunon, sen forgesi konfiski ĉiujn materialojn.

Ĉefa fonto de programoj kaj fremdaj kantoj estas la ret-elŝutado, dum filmoj akireblas danke al persatelita televidkanalo. Enprizonigado de la deliktuloj ne forigos la ŝtelkopiadon, ĉar la kvalito estas ne ĉiam la trafa argumento antaŭ mizerega konsumanto. Cetere, apenaŭ percepteblas la kvalita diferenco kompare al la originalo.