Spirita vivo

OPINIO

Toleremo kaj liberecoj en Nederlando

En MONATO (2006/3, p. 11) mi esprimis – en formo de „Opinio” – do en iom persone kolorita, iom emocia teksteto – mian konsterniĝon pri la fakto, ke ĝuste s-inon Hirsi Ali oni kandidatigis por pac-premio. Kelkaj homoj tion ŝajne ne bone komprenis, supozante, ke mi kontraŭas reziston al tiel nomata „virino-cirkumcido”.

Por esti unu fojon por ĉiam tute klara tiurilate: cirkumcido laŭ mia kompreno estas ege praa religia rito en judismo kaj islamo, ĉe kiu oni fortranĉas etan pecon de la (vira!) penisa haŭto simbole al submetiĝo al Dio. Mi aŭdis plurfoje, ke en Usono oni faras ion saman ĉe multaj knaboj mallonge post la naskiĝo, sen ia ajn religia intenco sed pro higieno aŭ pro beleco-idealo. Nu, tio ne interesas min ĉi tie.

Ĉe ina infano fizike ne eblas fari tian saman operacion, ĉar ino ne havas penison. Krom tio la Biblio ne petas tion de la homoj, do tute mankas la religia postulo.

Ke en multaj afrikaj triboj ekzistas de multaj jarcentoj la kutimo grave mutili la inajn seksorganojn, nomante tion virino-cirkumcido, estas fakto, kiu komence ne estis ligita al la supre menciita – origina, vera – cirkumcido. Tamen, en la daŭro de la tempoj, iam en afrikaj islamaj regionoj fariĝis kutime „cirkumcidi” ankaŭ inajn infanojn.

Laŭ mi estas bone, ke oni kontraŭbatalu tian kutimon, kiu povas lezi la virinojn por la tuta vivo. Mi do neniel protestas, ke Hirsi Ali ankaŭ kontraŭbatalas tion. Ĉe tio, kiel la plimulto de la nederlandanoj, mi povas nur aprobi ŝian agadon. Ankaŭ multaj islamanoj subtenas ĉi tian ŝian agadon.

Sed efektive, kion Hirsi Ali faradas, estas afero multe pli ampleksa kaj laŭ mi ne nur erara sed danĝera. Kaj ĝuste tial mi estis konsternita, kiam mi legis, ke oni ŝin kandidatigis koncerne la temon „paco” – se temus pri batalo kontraŭ virino-mutilado, nu, bone – tion ŝi eble povus meriti. Se aliaj ne meritus la saman premion eĉ pli forte ...

Por mi temas precipe pri tio, kion Hirsi Ali faras en nia politiko.

En Nederlando oni konas la tiel nomatan politikan triopon: jen la registaro – la ĉefministro, la ceteraj (vic)ministroj, la reĝ(in)o –, jen la parlamento (en du ĉambroj) kaj trie jen la juĝistaro. Ĉiu el la tri havas siajn taskojn, siajn devojn, siajn rajtojn ktp. Ĉiu el la tri havas propran respondecon, sendepende de la aliaj. La loĝantaro, la civitanoj, havas siajn leĝe garantiitajn libereco-rajtojn – vidu en paragrafo 1 de nia konstitucio: absoluta malpermeso je diskriminacio surbaze de raso, sekso, religio ktp. Laŭlitere la teksto diras: „Ĉiuj kiuj troviĝas en Nederlando estas, en samaj okazoj, same traktataj. Diskriminacio pro religio, kredo, politika opinio, raso, sekso aŭ pro kiu ajn alia kaŭzo, ne estas permesata.” Tio estas klara, ŝajne. Tio eĉ ne limiĝas nur al civitanoj – ne: temas pri ĉiu en nia lando.

Pro kio oni formulis tian artikolon? Ĝi ja estas integra parto de nia nederlanda historio, ĝi ligiĝas intime al la fakto, ke nian landon formis unuavice rezisto kontraŭ la troa ŝtata potenco super la religio: paragrafo 1 de la konstitucio ŝirmas la homojn individue kontraŭ la eblo de ŝtata perforto.

Neniam iu ajn ŝtata instanco rajtos devigi kiun ajn homon akcepti aŭ malakcepti iun ajn religion: ĉiu religio estas libera. Neniam ŝtata instanco rajtos diskriminacii iun ajn homon surbaze de ties sekso aŭ seksa inklino: la individuo estas libera sin ligi aŭ ne ligi al kiu ajn alia adolta homo, ĉu gee, ĉu geje. Neniam iu ajn ŝtata instanco povos doni avantaĝojn al iu ajn individuo pro aparteno aŭ ne-aparteno al difinita politika partio.

Kompreneble – ĉio ĉi kondiĉe ke la koncernitaj individuoj ne endanĝerigu la rajtojn de aliaj individuoj aŭ de la ŝtato kiel tuto. Pri tio gardas la juĝistaro – tute sendependa de registaro kaj de parlamento.

Sed ekestis certa problemo lastatempe, eble de post la 70aj jaroj, eble eĉ pli poste: pluraj homoj ekopiniis, ke tiu paragrafo 1 de la konstitucio celas ŝirmi ilin kontraŭ aliaj individuoj anstataŭ, kiel estis la origina intenco, kontraŭ ŝtata perforto. Ili ekkutimis rezoni: laŭ la konstitucio mi estas libera – mi rajtas do havi kiun ajn opinion, religian, politikan, aŭ alian ... Sekve mi do efektive rajtas havi kiun ajn opinion. Nu, se mi estu vere libera, mi devas havi la rajton eldiri mian opinion pri kio ajn, kaj pri kiu ajn, ĉie kaj ĉiam, sen iu ajn limigo.

Kelkaj, interalie Pim Fortuyn [fortéjn], tion ege vaste faris. Multaj el la publiko, ĉar tio ofte okazis televide, unuavide eble prenis tion por nova speco de amuzo, kabaredsimile. Post kiam fanatika defendanto de bestorajtoj murdis Pim Fortuyn, kelkaj aliaj, ĉar intertempe vastiĝis akra debato ankaŭ en nia lando pri islamismaj ekstremistoj (bonvolu atenti: tio ne estas simplaj islamanoj sed islamismaj ekstremistoj), ekpretendis la rajton je pleja libero diri kion ajn. Kie ajn, kiam ajn. Ion similan pretendis por si ekzemple Theo van Gogh, kiu ekkutimis ne plu paroli pri „islamanoj” sed pri „kaprofikuloj”. Kaj tiun esprimon – sufiĉe malafablan, sed eble en la unua elsendo iomete kabaredecan – li uzadis daŭre pri islamanoj, ĉie kaj ĉiam. Je certa momento fanatika islamano murdis lin. Tio ne estas defendebla, laŭ mi: murdi homon neniam estas bone aŭ defendeble. Ankaŭ Korano tion klare diras. Sed certe laŭ nederlanda tradicio, laŭ nia juro, laŭ niaj kutimoj ion similan oni ne faru. Neniam!

Kaj post tio Hirsi Ali, kiu jam kelkajn jarojn kampanjis en televido kontraŭ islamo, religio kiun Pim Fortuyn jam kutimis nomi „degenerinta religio”, „primitiva religio” k.s., – post tio ŝi ekpostulis al si la rajton insulti libere. Laŭ Hirsi Ali, ŝi rajtas publike insulti islamon kiel religion. Ĉar paragrafo 1 de la konstitucio atribuas al ni ĉiuj liberecojn. Ĉar tiamaniere, laŭ la sulko de Pim Fortuyn kaj Theo van Gogh, ŝi nun emfaze kaj ripete – plurfoje televide tion ŝi klare ripetis – postulas al si la plene liberan rajton insulte ofendi islamon tute ĝenerale.

En tio tute ne temas pri tio, ĉu ŝi havu la rajton esti aŭ ne esti membro de islamo aŭ de iu ajn religio aŭ de neniu religio. Tiun rajton kompreneble ŝi havas – tiun rajton havas ĉiu ajn homo troviĝanta en Nederlando. Kaj tute ne temas pri tio, ĉu ŝi rajtas havi iun ajn opinion aŭ konvinkon – kompreneble tiun rajton ŝi havas – vidu supre ...

Temas pri tio, ke Hirsi Ali oftege kaj tre insulte ofendas homojn ĉar ili apartenas al islamo. Kaj por multaj homoj, krom tio, estas kroma problemo, ke ŝi estis membro de la parlamento, do parto de nia registara triopo, supre menciita. Tia homo ja devus stari super la partioj, almenaŭ ne sisteme ofendi iun kategorion. Kaj daŭre insulti grandan religion – tio ne estas kongrua al nia nederlanda tradicio, nek al niaj kutimoj, nek al niaj leĝoj. Kaj kiel pastoro mi ne povas pri tio silenti.

Do al mi persone estis vere tre ŝoke, legi ke iu proponis ĝuste ŝin por premio pri paco!