En junio 2006 la Eŭropa Parlamento kaj la Eŭropa Komisiono decidis, ke Slovenio plenumas ĉiujn kriteriojn por transiri de la loka valuto, la slovena tolaro, al la komuna eŭropa valuto, eŭro. La decido baziĝis sur fakraportoj pri la ekonomia evoluo de Slovenio.

Slovenio estas la unua el la dek novaj EU-membroŝtatoj, kiu fariĝos (ekde la 1a de januaro 2007) membro de la komuna monmerkato kaj ekuzos eŭron. Tio indikas, ke la iama Jugoslavio, kies parto estis Slovenio ankoraŭ antaŭ 1991, havis pli stabilan kaj merkate konkurenckapablan ekonomion, ol aliaj landoj de la iama socialisma bloko elirintaj el la sovetia ĉirkaŭbrako.

Memmastrumado

Jugoslavio havis de 1950 tre specifan kaj propre inventitan ekonomian sistemon, la t.n. memmastrumadon. En tiu sistemo oni kombinis la merkatan ekonomion kun iu apartaspeca socialismo, en kiu posedanto de laborrimedoj (fabrikoj kaj fabrikiloj, entreprenoj) estis nek unuopulo, nek la ŝtato, sed ĉiuj enpostenigitoj en la koncerna entrepreno.

Inter la entreprenoj funkciis normala merkata konkurenco. Tial pli evoluintaj partoj de Jugoslavio (Slovenio kaj Kroatio) leviĝis al alta ekonomia ŝtupo. La memmastrumado, kiun indus analizi kaj esplori nun el historia distanco de 15 jaroj post ĝia nuligo, per sia specifa posedmaniero estis eksperimento, kies rezultoj estis tre pozitivaj.

Eble, ĝin studante, oni povus trovi alternativon al la nuna novliberalisma kapitalismo. En Jugoslavio funkciis ekonomia memmastrumado kombinita kun politika unupartieco. Kio estus okazinta, se ĝi estus kombinita kun politika multpartieco?

Zlatko TIŠLJAR

Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Zlatko Tišljar el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2019-04-17