Politiko

OPINIO

Faktoj kaj famoj

Regis ĥaoso dum du tagoj en aŭgusto ĉe britaj flughavenoj, kiam la registaro anoncis, ke kaptitaj estas 23 homoj – ĉiuj estis britaj islamanoj – kiuj laŭakuze komplotis samtempe eksplodigi ĝis 12 aviadilojn survoje inter Britio kaj Usono.

Laŭ la brita ministro pri internaj aferoj, John Reid [ĝon rid], la teroristoj estis preskaŭ pretaj lanĉi siajn atakojn, uzante kemiaĵojn en likva aŭ pulvora formo, kiujn ili unuope enaviadiligus kaj dumfluge kunmiksus por krei eksplodaĵon.

Tuj striktiĝis sekureco en la flughavenoj. Pasaĝeroj rajtis kunporti en aviadilon nur plastan, travideblan saketon kun monujo, pasporto kaj flugdokumentoj. Ĉio alia, inkluzive de boteloj da akvo, ŝampuo, kontaktolensa fluidaĵo, ankaŭ dentopasto, devis esti tuj repakita – kune kun komputiloj, fotiloj kaj eĉ libroj – en valizojn destinitajn al la aviadila kargujo.

Preskaŭ ĉiuj flugoj malfruis kaj pluraj estas nuligitaj. Nur kelkajn tagojn poste estis permesate denove enaviadiligi personajn posedaĵojn, tamen nur en rigore kontrolitaj kaj relative malgrandaj tekoj. Restis tamen neakcepteblaj likvoj kaj pulvoroj.

Militistaj intervenoj

Jen la faktoj. Neklara estas la fono – tiom neklara, efektive, ke multaj britoj ekdubis pri la ekzisto de la komploto. Tuj cirkulis famoj, ke la registaro „inventis” la krizon, por montri sin aktiva kontraŭ terorismo kaj por mutigi kreskantan kritikon kontraŭ siaj militistaj intervenoj en Afganio kaj Irako kaj kontraŭ sia silento dum la konflikto inter Israelo kaj Libano.

Britoj amare memoras la 11an de septembro 2001, ne nur pro la atenco kontraŭ la turparo en Novjorko, sed ankaŭ pro samtaga retmesaĝo, en kiu registaraj konsilantoj volis kapti la okazon „enterigi malbonan novaĵon” – alivorte, publikigi malfavorajn statistikojn, esperante, ke neniu ilin atentos. Pro tiu ĉi – kaj similaj incidentoj – la registaro ne estas fidata. Se ministro ion anoncas, la publiko emas male kredi – kaj aparte kaze de la lasta komploto pro manko de specifaj pruvoj.

Kemiaĵa koktelo

Leviĝas pluraj, ankoraŭ ne kontentige responditaj demandoj. La registaro pretendis, ke ĝi gvatas dum pli ol unu jaro la akuzitojn kaj jam posedas detalojn pri la komploto. Se jes, kial ne simple aresti ilin sen paniki dekmilojn da homoj ĉe flughavenoj? Krome, se ĝi estis informita pri la detaloj, kial ne trankvile anonci, ke pro sekureco ne plu estos permesate enaviadiligi botelojn kaj similajn ujojn? Kaj, pri la komploto mem, pluraj spertuloj opiniis, ke, sen laboratorio, estus preskaŭ neeble kunmiksi en aviadilo la fatalan kemiaĵan koktelon. Denove: ĉu la registaro troigis por provi regajni la simpation kaj subtenon de cinika publiko?

Alia aspekto. Povas esti, ke pro manko de rekta pruvo (memorindas, ke la 23 akuzitoj estas kaptitaj en siaj hejmoj kaj ne, ekzemple, ĉe flughavenoj kun kemiaĵoj en siaj poŝoj) kolapsos la jurprocesoj (se entute okazos). Ĉiu en Britio rajtas ricevi justan proceson. Argumenteblas, ke komentoj de la interna ministro kaj la polico (ekzemple „Ni ĉesigis komploton celantan murdi amase kaj laŭ skalo neimagebla”), kiu prezentas kiel faktojn ankoraŭ ne jurprocese pruvitajn akuzojn, lezos la rajtojn de homoj leĝe nekulpaj, ĝis tribunalo male verdiktas.

Sirenaj voĉoj

La tiel nomata milito kontraŭ terorismo jam pereigis nenombreblajn viktimojn – kaj ne nur homajn. En Britio, parte pro la registara politiko en Afganio kaj Irako, erodiĝas jaroj da pena laboro por starigi harmoniajn rilatojn inter etnaj kaj religiaj malplimultoj, inkluzive de islamanoj, kaj la indiĝenaj britaj popoloj. La registaro, sola inter estroj de la diversaj enlandaj komunumoj, sociologoj, kleruloj kaj eĉ ordinaraj homoj, rifuzas agnoski ligon inter sia katastrofa eksterlanda politiko kaj, ekzemple, la kreskanta emo inter kelkaj junaj britaj islamanoj aŭskulti la sirenajn voĉojn de ja malmultaj, tamen influaj, fanatikaj pastroj kaj ekmiliti kontraŭ okcidentaj valoroj kaj socioj.

Sed la ĉefa viktimo estas la demokratio – kaj tiusence la tiel nomata milito kontraŭ terorismo, malgraŭ la naivaj eldiroj de Bush kaj Blair, jam estas afero perdita. Britaj politikistoj, ĉiam celantaj limigi nome de sekureco homajn rajtojn (insistante, ekzemple, ke britoj proprakoste portu identigilojn, kiuj neniel estus helpintaj identigi la jam identigitajn akuzitojn; ke arestitoj estu pli longe enkarcerigitaj, antaŭ ol aperi antaŭ juĝisto; ke registaraj instancoj kolektu kaj retenu ĉiam pli da informoj pri personaj cirkonstancoj, inkluzive de financaj kaj familiaj).

Demokratio, en kiu regantoj kaj regatoj ne plu fidas unu la alian, estas nur laŭnoma, apenaŭ laŭfakta demokratio. Kaj la ĥaosaj scenoj ĉe britaj flughavenoj en aŭgusto nur plifortigas la impreson pri kriziĝanta demokratio.