Moderna vivo

Demografio

Enmigrado anta kaj inta

Mi loĝas en malgranda kampara urbo en la mezo de Irlando. Antaŭ malmulte da jaroj la tiea etoso estis vilaĝeca. La urbeto situas for de vojoj, kiuj kondukas al la popularaj turismaj regionoj, kaj do estis malofte vizitata de eksterlandanoj. La plimulto de la junularo ne restis en la urbo post la studado: preskaŭ ĉiu, kiu havis iom da ambicio, elmigris al pli promesplenaj landoj. Ankaŭ miaj tri filoj devis serĉi novan vivon en fremdaj landoj.

Tamen, post la prospero, kiu sekvis la aliĝon de Irlando al la Eŭropa Komunumo (nun Unio), ĉio transformiĝis. Anstataŭ amasa elmigrado, Irlando iĝas fokuso de enmigrado. Miloj da homoj el landoj, kiuj suferis de alta senlaboreco, alvenis por tie labori. La plimulto venis de Pollando, sed en nia urbo plej multnombraj estas litovoj kaj latvoj. Ankaŭ brazilanoj enmigris por labori en la lokaj viandprilaborejoj. Malpli multnombraj, tamen videblaj, estas afrikaj enmigrintoj.

Tiuj ĉi enmigrintaj komunumoj sufiĉe grandas por influi la socian kaj religian vivon de tradicia kaj konservativa socio. En la katolika preĝejo regule okazas meso en la pola lingvo, dum en la presbiteriana preĝejo ĉiusemajne estas diservo en la portugala por la brazilanoj. La afrikanoj havas sian propran diservon en la forstisto-klubo.

Nova Babelo

Eldoniĝas en Irlando ankaŭ ĵurnaloj en la pola kaj rusa, kaj la enmigrintoj havas siajn komunumajn centrojn kaj rondojn. Do en lando, kie antaŭ nelonge nur la angla kaj la irlanda estis parolataj, kaj preskaŭ la solaj fremdaj vizitantoj estis irland-devenaj usonanoj serĉantaj familiajn radikojn, estiĝis nova Babelo kaj multe pli bunta kaj interesa socio. Kiom longe daŭros tiu ĉi situacio, ne klaras, ĉar kelkaj timas, ke la venonta enlaso de Bulgario kaj Rumanio en Eŭropan Union (EU) malekvilibrigos la labor-merkaton. Tamen, ĝis nun, ĉiu civitano de EU rajtas loĝi kaj labori sen permeso en Irlando.

Nuntempe en nia urbeto estas tri vendejoj, kiuj vendas produktaĵojn el orient-eŭropaj landoj, nome Litas (litova), Kaunas (litova) kaj Medvedj (latva-rusa). Ĉiuj vendas tipajn manĝaĵojn kaj aliajn specialaĵojn el la baltaj ŝtatoj kaj el Rusio, kaj laŭŝajne estas sufiĉe da klientoj en ĉiu vendejo.

La plej videbla enmigrinta grupo estas la litova. Kvankam ŝajnas, ke la plimulto de la litovoj devas akcepti modestajn kaj ne tre bone pagatajn postenojn ofte sub siaj kapabloj kaj klerecnivelo, la enmigrintoj konstatas, ke ili povas perlabori multe pli, ol en siaj respektivaj landoj. Aliflanke la vivkostoj en Irlando estas altegaj kaj konstante pliiĝas. Litova najbaro, muzikisto, laboras kiel ĝardenisto, kaj sukcesis post tri aŭ kvar jaroj ŝpari sufiĉe da mono por aĉeti kelkajn hektarojn en Litovio. Liaokaze eble ne ĝustas priskribi lin kiel enmigrinton, ĉar post iom da tempo li verŝajne reiros kun sia familio al sia lando.

Ĉerkoj

Bedaŭrinde, neproporcie granda nombro da litovoj mortas aŭ estas vunditaj en aŭtomobilaj akcidentoj. Ŝajne ili ne facile alkutimiĝas al la maldekstraflanka stirado aŭ al la multaj mallarĝaj kaj ofte danĝeraj kamparaj ŝoseoj en Irlando, kie oni ne povas rapide veturi sen riski la vivon. Krome tro da homoj (kaj en- kaj ekster-landanoj) ŝoforas post drinkado. Irlanda ministro antaŭ nelonge diris: „Ni ne volas resendi pli da litovoj en ĉerkoj al ilia lando.” Kompreneble ne nur litovoj mortas pro la preskaŭ ĉiutagaj akcidentoj.

Migrado el Litovio kaj el aliaj landoj al la okcident-eŭropa insularo ne estas tute nova. Antaŭ kelkaj jaroj mi estis invitita de geamikoj en najbara Skotlando partopreni kunvenon en la industria urbo Motherwell [máderŭel] iom sude de Glasgovo. Temis pri evento por memori la kontribuaĵojn de enmigrintoj helpe al la industria disvolvo de la regiono. Inter la du mondomilitoj, la ekonomio de Motherwell kaj ties ĉirkaŭaĵo estas bazita sur fandejoj kaj karbominejoj.

Dum tiama tempo de malfavora konjunkturo la dungantoj ne volis pagi vivtenantajn salajrojn al skotaj laboristoj. Do ili rekrutigis el Litovio ĉefe agrikulturajn laboristojn sen spertoj pri peza industrio. Multaj venis al Motherwell, kie ili suferis pro malsanigaj laborkondiĉoj, nesufiĉa mono kaj diskriminacio flanke de skotaj laboristoj, kiuj sentis rankoron kontraŭ homoj pretaj akcepti salajrojn, kiujn ili konsideras neindaj. Por iom eviti la diskriminacion, kelkaj litovoj prenis pli skotsimilajn nomojn kaj efektive integriĝis en pli vastan skotan komunumon. Almenaŭ unu domo en Motherwell ankoraŭ portas litovan nomon.

Memoriga parko

La litovoj ne estis la solaj enmigrantoj en Skotlandon en tiu ĉi periodo. Sekvis alvenintoj el Irlando, Italio kaj aliaj eĉ pli malriĉaj landoj. La plej evidenta postsigno de la intermilita enmigrado estas urba ekspoziciejo, memoriga parko kaj katolika informcentro fondita de irlanda katolika pastro. Ĉirkaŭ la parko estas etaj sanktejoj aŭ grotoj por ĉiu enmigrinta komunumo: litova, pola, irlanda ktp – ĉiuj portantaj surskribojn en la koncerna lingvo. La pola sanktejo inkluzivas monumenton al la viktimoj de naziismo. En la informcentro oni povas spekti filmon pri rilataj temoj.

Oni esperas, ke la sperto de la litovoj kaj aliaj enmigrintoj kaj „gastlaboristoj” en hodiaŭa Irlando estos pli kontentiga kaj malpli peniga, ol tiu de la familioj, kiuj loĝis en Skotlando dum tiu ĉi malĝoja periodo. Ĉiuokaze ŝajnas, ke la grandaj demografiaj ŝanĝoj en Eŭropo kaj en la cetera mondo daŭros kaj kreskos.