El mia vidpunkto

TEĤNOLOGIOJ

Survoje al alia mondo

Kiel la industria revolucio fine de la 18a jarcento centrigis laboron, labormezuradon kaj profiton, tiel ankaŭ la nova komputik-kibernetika revolucio ŝanĝas filozofiojn, celojn, politikon kaj la ekonomian sistemon. Eblas nun observi la tendencojn, kiuj kondukas al tiuj ŝanĝoj.

La komputika erao detruas tabuojn pri la netuŝebleco ekzemple de religioj, nacioj kaj moralaj principoj. Interreto kun pornografio atingas ankaŭ la plej konservativajn sociojn, kaj la plureco de diverstipaj informoj pri ĉiuj temoj ne plu eviteblas. Sociaj sistemoj, kiuj ankoraŭ rezistos al tiu ĉi plurismo, troviĝas en la plej malriĉaj ŝtatoj, kies loĝantoj ofte ne posedas elektron. Sed ankaŭ ili ne longe restos izolitaj.

Materiaj valoroj

Komputiko malebligas la longdaŭran ekziston de simplaj nigra-blankaj ideologioj kaj kondukas al disfalo de dogmoj. Robotiko detruas laborpostenojn, kaj neniu subvencia kaj socia politiko povas venki la rapidan teknikan progreson produktadi sen homaj laborfortoj. La nova socio forigas la bezonon pri laborlokoj, kaj la novaj teĥnologioj detruas la koncepton pri materiaj valoroj kaj pri mono.

Varoj fariĝas ĉiam pli malmultekostaj, kaj servoj – ekzemple interretaj kaj telefonaj – senpagaj. La klasika merkata ekonomio komencas perdi sian ĝisnunan signifon kaj funkcion.

Militoj fariĝas aferoj de fakuloj. Militi per soldatoj, uzantaj simplajn pafilojn, ne plu aktualas. Kiu ne havas fakulojn pri informsistemoj, teĥnologie evoluintajn armilojn kaj soldatojn instruitajn por uzi tiajn armilojn, tiu ne havas ŝancon en milito. La klasika bezono lavi la cerbojn de la popolo por frenezigi amasojn, kiuj ekmilitos, ne plu validas. Militoj ne plu celas teritoriojn, sed energifontojn, ĉar komputika milito ne okazas sen energio. Pligrandiĝas la risko pri uzo de atomenergiaj armiloj.

Liberalismo kaj profito

La nova spirito detruas la ĝeneralan filozofion pri liberalismo kaj profito. Oni rapide ekkonscias pri medio-damaĝoj, se la baza celo de la ekonomia sistemo restos plu pligrandigi la profiton. La ideoj, ke eble oni ne bezonas klasikan laborlokon, ke laboro konceptita en kapitalismo (dunganto kaj dungato kun fiksitaj laborhoroj) eble ne necesas, fariĝas pli kaj pli diskutataj.

Aperas jam kalkuloj montrantaj, ke riĉaj landoj povus ekzisti, se laborus nur proksimume 10 % de la loĝantaro. Oni kredas, ke ekzistas minimumo da homoj, kiuj ŝatos labori. Do eblus proklami ŝtaton, en kiu la ŝtatanoj simple ne devas havi laborpostenojn kaj laborkvalifikojn, sed ĉiuj devos esti instruitaj, ĉar aliokaze ili ne povos vivi ĉirkaŭite de teĥnologio. Jam en Germanio nur 39 % de la loĝantaro havas laborpostenojn kaj sukcese vivtenas ĉiujn aliajn.

Ĝis nun mono determinis la potenc-rilatojn. La homa naturo, klopodanta akiri pli da povo, iĝi pli potenca kaj havi pli altan socian pozicion, ĉiam difinos la celon de intersociaj rilatoj. Sed kio povus anstataŭi la funkcion de mono? Ŝajnas, ke tio estos scio. La kvanto de scio difinos la poziciojn de individuoj en la socio. Kiel oni tion mezuros kaj organizos, videblos nur en la estonteco.