Turismo

Makedonio

Printempa etoso ĉe la lago de Ohrid

Makedonio – la malgranda respubliko de eksa Jugoslavio, najbara al Albanio, Kosovo, Bulgario kaj Grekio, nun travivas „printempon” en la figura senco de tiu vorto. Loĝata de pluraj etnoj, ĉefe makedonoj, albanoj, serboj kaj grekoj, ĝi konstante altiras la atenton ne nur de la respektivaj ŝtatoj najbaraj, celantaj protekti la rajtojn de siaj sametnanoj, sed ankaŭ la atenton de la internacia komunumo. Pri tio atestas ankaŭ tio, ke Milošević ne aŭdacis malpermesi la sendependiĝon de Makedonio en la jaro 1991, kiel li faris rilate al Slovenio, Kroatio kaj Bosnio-Hercegovino, kaj ankaŭ poste rilate al Montenegro kaj Kosovo. Ankaŭ nuntempe oni klare konstatas, ke Eŭropa Unio (EU) kaj Usono faras ĉion eblan, por ke neniu tuŝu la memstarecon kaj stabilecon de tiu lando. Antaŭ nelonge Makedonio komencis interparolojn por aliĝi al EU.

Tutjare la landon vizitas turistaj grupoj el Albanio, Kosovo, Bulgario kaj Grekio. Dum mia vizito al Makedonio komence de marto ĉi-jare, mi vidis plurajn, kiuj loĝis en hoteloj ĉe la bordo de belega lago de Ohrid. Bulgaroj kaj grekoj venas ĉi tien por viziti la monaĥejojn (Sankta Naumo, Kaliŝte kaj aliaj), same kiel la kastelon kaj malnovan urboparton sur la monteto en Ohrid (iama ĉefsidejo de regantoj bulgaraj kaj bizancaj). En la malnova urboparto ĉe la lago elstaras tre malnova monaĥejo el la 11a jarcento, dum en Kaliŝte estas preĝejoj el la 14a jarcento. En la monaĥejo Sankta Naumo, situanta proksime al Ohrid, oni ekspoziciis famajn ikonojn mezepokajn, kreitajn de albanaj pentristoj.

Albanoj venas ĉi tien por ferii kaj pasigi semajnfinon, kaj ankaŭ por ĝui la trankvilecon de tiu regiono, situanta je 800 metroj super la marnivelo, kaj enspiri la freŝan kaj puran aeron de Ohrid, ĉirkaŭata de altaj montoj kovritaj de neĝo. Ili venas ankaŭ aĉetadi en la bazaroj de urboj Ohrid kaj Struga, kie la prezoj estas relative malpli altaj ol en Albanio. Nelaste ili vizitas Ohrid ankaŭ por frandi la tre bongustan fiŝon Koran, vivantan nur en tiu lago. Onidire en la antikveco Dar, reĝo de Persio, volis manĝi tiun fiŝon ĉiutage kaj ĉevalrajdistoj stafete liveradis ĝin al li en malpli ol 24 horoj.

Albanoj senprobleme vizitas ankaŭ monaĥejojn kaj aliajn sanktejojn ortodoksajn. Ĉe la monaĥejo Sankta Naumo ili ĝuas ankaŭ la navigadon per boato laŭ rivereto ĉe la lago mem. Ĝin prizorgas Nikola, simpatia kaj bonhumora makedono. Li akompanas plurajn grupetojn de fremdaj turistoj el pluraj landoj, pri kio li rakontas dum la duonhora navigado. Nikola kantas kantojn makedonajn, albanajn, italajn kaj anglalingvajn por agrabligi la akompanon.

Tute proksime al la makedona-albana landlimo, sed sur albana teritorio, troviĝas la beleta duoninsulo Lin, sur kies monteto videblas spuroj de pli ol 3000 jarojn aĝa civilizacio. Tie troviĝas interalie ankaŭ la tombo de Bardhyl, reĝo de la iliria gento de la enkelejteranoj. Multaj arkeologiaĵoj troviĝas ankaŭ ĉe la lagobordo, apartenanta al Albanio (apud la urbo Pogradec).

En la jaro 2001 eksplodis vera milito de makedonoj kontraŭ ribelantaj albanoj, kiuj kompakte loĝas en okcidenta Makedonio. Tamen finfine oni trovis kompromison per la Interkonsento de Ohrid, laŭ kiu albanoj ekĝuis pli da rajtoj kaj la albana lingvo iĝis oficiala en la lokoj, kie ĝiaj parolantoj estas pli ol 20 elcentoj de la loĝantaro.

Se oni parolas pri notinda progreso tiurilate, unue menciindas, ke estis oficialigita la albanlingva Universitato de Tetovo. La homoj laboras kaj komunikiĝas pace kaj amike. Tamen okulfrapas, ke ĉiam ankoraŭ la dungitoj en oficejoj (eĉ en poŝtoficejo, doganejo kaj hoteloj) parolas nur makedone, ankaŭ en la urbo Struga, loĝata plejparte de albanoj. Ekzemple ĉe la akceptejo de la hotelo Drim en Struga, ne estas ŝildo nur en la albana lingvo. Ĉe la makedona-albana limo oni avertas pri „danĝera areo” nur makedone kaj angle, neglektante la fakton, ke tien iras plejparte ankaŭ albanoj. Nur unu albanlingva ĵurnalo estas vendata en la gazetkioskoj, kaj apenaŭ estas albanlingvaj programeroj en la loka televida stacio. Tamen se vi surstrate alparolus albane vendistojn, kafejistojn kaj lokulojn, vi certe ricevus respondon kontentigan.

Tre gravas, ke tiu pluretna respubliko plu estu stabila kaj forta, ĉar tiamaniere oni kontribuus al paco kaj amika kunekzistado sur la malsekura balkana duoninsulo.