Libroj

Irigu vin tra intrigo vintra

Restas malmultaj verkoj de Ŝekspiro tradukendaj esperanten. Inter tiuj estis La vintra fabelo, unu el liaj malfruaj dramoj, verkita en ĉirkaŭ 1610. La verko koncernas la reĝajn familiojn de Sicilio kaj Bohemio kaj estas bazita sur la proza rakonto Pandosto, verkita de Robert Greene en 1588, kun aldona influo el greka mitologio.

La tradukinto donas tre bonvenan enkondukon, kiu ne nur resumas la intrigon, sed lokas la verkon en la riĉan gamon de la tuta verkaro de Ŝekspiro. Ĝi klarigas, ke ĉi tiu verko, same kiel la samtempe verkita La tempesto, esploras la rilatojn inter arto kaj naturo, kaj pli specife inter la homa naturo kaj edukado. La sezonan aludon de la titolo oni interpretu metafore. Komence la vivo de la protagonistoj estas en ordo; sekvas ĵaluzo, akuzo, forfuĝo, tragedio, misimagoj, surprizoj kaj suferoj – tio estas la vintro – sed fine justeco triumfas, eraroj estas malfaritaj, miskredintoj pentas, restariĝas harmonio kaj ĝojo. Tia ciklo respureblas en pluraj ŝekspiraj verkoj, ĉu komediaj, ĉu dramaj.

La kvin-akta verko estas inter la pli malfacile tradukeblaj. Defio estas traduki tiom komplete kaj fidele al la originalo, kiom eblas, sen perdi la esencan ritmon kaj elanon, kiu nepras por sukcesa enscenigo. La traduko ne uzas neologismojn, kaj obskuraj vortoj raras. Tamen ne tro simplas kapti la enhavan sencon kaj riĉecon sen plurfoja legado. Tiusence, la traduko fidelas al la originalo! Ioma piednotado necesas por averaĝaj legantoj; bonvene tio ĉeestas.

La vortuzo en la angla originalo ne estas tre malfacila – Ŝekspiro ja verkis por la popolo – sed la signifoj estas densaj kaj multtavolaj. Kompreneble, iuj arĥaikaj vortoj tie troveblas, kaj aliaj anglaj vortoj ŝanĝis siajn signifojn aŭ uzmanierojn tra la intervenintaj jarcentoj, pri kio ne ĉiu nuntempa leganto konscias. Tial eblas pretendi, ke la verko fariĝas pli alirebla en sia esperanta traduko ol per la angla originalo, eĉ por denaskaj anglalingvanoj sen aparta literatura aŭ lingvistika fono!

William Shakespeare: La vintra fabelo. El la angla tradukis Humphrey Tonkin. Eld. UEA, Roterdamo, 2006. 156 p. ISBN 92 9017 091 3.

Por mendi, vi krozu al la Retbutiko.