Spirita vivo

REAGO

Kion signifas la nocio laŭnature?

La artikolo Mia religio de Gbeglo Koffi (MONATO 2006/12, p. 26) altiras atenton kaj meritas komenton cele al ne nuraj kompletigoj. Li skribas: „Religio de homoj ne havu nomon aŭ oni simple ne konsideru la nomojn de la religioj, ĉar tio naskas disputojn.” Sed eĉ tia lia opinio pri la nomoj de religioj naskas ja ankaŭ disputojn, do ne estus proponinda. Tamen, se la (bagatela) afero rilatus nur la nomojn, ĉu vere ĝi dividus nin, homojn? Ĉu temas vere nur pri nomoj, aŭ ĉu sub la nomo troveblas io alia?

Ŝajnas, ke por Gbeglo Koffi la sana religio reduktiĝas al vivi „en harmonio kun la naturo”, kaj ke por tion atingi li „ne bezonas scii, ĉu Dio ekzistas”.

Oni tuj vidas, ke tiuokaze la vorto „naturo” estas koncepto nedifinita: se oni provas ĝin difini, oni riskas frakasiĝi kontraŭ kruta rifaro. Fakte: ĉu vivas harmonie kun la naturo la homo, kiu luktas kontraŭ maligna tumoro superabundanta en lia korpo? Ĉu vivas harmonie kun la naturo tiu, kiu agonias sub tertremaj ruinaĵoj? Aŭ kiu opinias siajn religiajn konvinkojn pli valoraj ol sia vivo?

Kaj krome, la koncepto pri naturo ne nur malfacile difineblas, sed ĝi ankaŭ estas elmetita al fatalaj (disputigaj, do) variacioj(!). Ekzemple, ĉu al la naturo harmonius same la homo, kiu kredas vidi en ĝi ion mem-originintan (do, la naturo estus io aŭtonoma), kaj la homo, kiu kredas, ke ĝi estis kreita kaj evoluas laŭ la plano de iu kreinto? Tia dua okazo postule proponas harmoniiĝon ankaŭ kun io alia!

Plue: la morto certe estas laŭnatura, sed ĉiu deziras ĝin eviti kaj volus ne eliri „el la naturo”. Ĉu do estus malbona la provo ne obei la diktaton de la naturo? Paralele kun tio, jen la murdo de senkulpulo, jen egoismo, kiu akumulas kaj malsatigas, jen la krio de justulo premita de maljustulo ktp. Kiu aŭ kio kapablas liberigi el tiuj? Ĉu la harmoniiĝo kun la naturo, kiu sensufere rigardas la birdon manĝanta la insekton kaj la serpenton manĝanta la birdon? Oni bonvolu legi la poemon Ginestra (Spartio) de Giacomo Leopardi.

Sed plue: kaj kio pri la homo farinta malbonon, la plej malbonan malbonon, kaj kiu nun celas rehomeciĝi – ĉu por tiu ĉi sufiĉus harmoniiĝi kun la naturo?

Estas la malbono, ĉiuspeca natura malbono, specife tiu moralnivela malbono, kiu postulas precipe alispecan harmoniiĝon. „La surhaŭta konstato pri sufero orientas onin al alia mondo kaj kaŭzas malkontenton pri tiu ĉi mondo”, „Estas la natura malbono, kiu postulas aliulon kaj faras lin serĉata”, „Mem la morala malbono ne penseblas sen Dio, kiu estas la fina adresito de la kontraŭnatura malobservo kaj de la principo de la rehomeciĝo kaj de la deziro nature sekvanta” (citaĵoj el la filozofo Luigi Pareyson, kiun ĉi-momente mi legas).

Jes, eĉ „de la deziro”. Oni scias, ke la deziro povas iluzii (la majstroj de la suspekto eĉ tro pri tio atentigas), sed ofte ĝi celtrafas, same kiel kiam ni serĉis amon kaj ĝin trovis aŭ amikecon kaj nun pri ĝi ni ĝuas.