Politiko

SLOVENIO

Helpi financi edukadon por eŭropa konscio

Intervjuas Zlatko Tišljar d-ron Marko Pavliha, la vicprezidanton de la slovena nacia asembleo. La intervjuanto helpis formuli kaj alimaniere subteni la iniciaton, pri kiu parolas d-ro Pavliha.

MONATO: Estimata sinjoro vicprezidanto, en novembro 2006 vi petis, ke en 2008, kiam Slovenio prezidos la Konsilion de la Eŭropa Unio (EU), la slovena registaro proponu al la Eŭropa Komisiono enkonduki novan fondaĵon por financi en mezlernejoj edukadon por eŭropa konscio, kiu enhavus ankaŭ instruadon de Esperanto. Ĉu vi opinias, ke Esperanto povus esti bona rimedo por pli forta kaj ampleksa kunlaboro inter gejunuloj de Eŭropo?

Pavliha: Jes, mi efektive sendis al la registaro la iniciaton, en kiu la centran rolon havas Esperanto, kaj mi kore esperas, ke ĝi trovos fekundan terenon. Sed permesu, ke mi pli detale priskribu la iniciaton. Edukado por eŭropa konscio konsistus el 80 lernejaj horoj (du horoj semajne) kaj enhavus ankaŭ devigan sep-tagan renkontiĝon kun simila junulara grupo el alia ŝtato, en kiu oni lernas laŭ la sama programo.

La enhavo de la programo estus la sekva: 26 horoj (po unu horo por ĉiu EU-ŝtato, krom la propra) pri kulturo kaj historio kaj kontribuo de la ŝtatoj al EU), 38 horoj da lernado de Esperanto, 6 horoj pri eŭropaj valoroj kaj identeco, 6 horoj pri diskriminacio kaj la batalo kontraŭ ĝi, kaj 4 horoj pri la strukturo kaj organizado de EU. Fine de la edukprogramo la gejunuloj vizitus samaĝulojn en eksterlando, kiuj edukiĝis per la sama programo.

Instrui Esperanton ebligus kontakton inter gejunuloj malsamlingvaj, kiuj en lernejoj ne sukcesis akiri parolkapablon de fremda lingvo. Per 38 horoj da Esperanto-lernado akirus preskaŭ ĉiuj gelernantoj (90-95 %) sufiĉan scion por interparoli je baza „turisma” nivelo kun alilingvanoj. Posta celo estas iom post iom pligrandigi la nombron de urboj, en kiuj almenaŭ unu lernejo efektivigas tian edukadon, stimuli praktikan kunlaboradon de gejunuloj kaj fortigi la eŭropan konscion. Kiel stimulilon oni povus realigi reton da Esperanto-urboj (kiel ekzemple Herzberg en Germanio).

La edukadon realigus du instruistoj: unu por Esperanto (kiu havu atestilon pri Esperanto de sialanda pedagogia instanco aŭ Esperanto-asocio) kaj unu por la dua parto de la programo. Tiun duan parton povus instrui iu ajn lerneja instruisto, kiu pasus aldonan ekzamenon pri tiu ĉi studobjekto. Al la konkursoj por starigi ĉi tiun programon povus sin anonci iu ajn lernejo aŭ neregistara organizaĵo, kiu povus pruvi, ke ĝi disponas pri la menciitaj du instruistoj.

MONATO: Ĉu la nuna stato de formala lingva egalrajteco, laŭ la principo de multlingvismo, efektive certigas egalrajtan pozicion sur lingva kampo por ĉiuj eŭropaj civitanoj, kvankam ni scias, ke en la internacia komunikado praktike superregas ununura lingvo?

Pavliha: Absolute ne, ĉar ja superregas la angla, kiu sen jura bazo privilegias la angleparolantajn ŝtatojn kaj samtempe ebligas al ili gigantajn gajnojn. Tial necesus dediĉi multe pli da energio por konsciigi la homojn kaj proksimigi al ili la ideon de Esperanto kiel la plej justa kaj, grave, la plej facila formo de komunikado en la Eŭropa Unio.

MONATO: Kiam vi ekinteresiĝis pri Esperanto kiel ebleco por internaciaj rilatoj, kaj ĉu vi havas rilate al ĝi pliajn planojn?

Pavliha: Pri Esperanto la unuan fojon rakontis al mi d-ro Jernej Sekolec, sekretario de la Komisiono de Unuiĝintaj Nacioj pri Komerca Juro. Poste mi ricevis interesajn informojn de juristo kaj tradukisto Tomaž Longyka kaj ankaŭ de vi. Aparte entuziasmigis min via libro Eŭropo, vi baldaŭ mortos!¹ kaj tiu de Vinko Ošlak Pojasnilo prijateljem o esperantu (Klarigo por geamikoj pri Esperanto). Esperanton mi bedaŭrinde ankoraŭ ne regas, sed tio estas unu el miaj lingvaj prioritatoj en proksima estonteco.

MONATO: Certe, en via kariero vi alfrontis lingvajn barojn, kiuj limigis aŭ malebligis kontaktojn aŭ sciojn. Kiel vi solvis ilin?

Pavliha: Lingvajn barojn oni povas venki nur per lernado de fremdaj lingvoj, kvankam oni kutime uzas nur tiun, kiun oni konas plej bone, kiu en mia okazo estas la angla. Tial nepre suferas aliaj lingvoj, kiujn ni eble ankaŭ povas paroli, legi kaj skribi. Ankaŭ ĉi tie validas la regulo „pro neuzo konfuzo”. Kompreneble okazis al mi plurfoje, ke mia kunparolanto parolis nur sian gepatran lingvon (ekzemple la japanan), kio malesperigis min aŭ pelis al pantomimo kaj komika korpa esprimado.

MONATO: Eksperimentoj montras, ke unujara Esperanto-lernado en la baza lernejo plirapidigas je 30 % sekvan akiradon de ekzemple la angla aŭ la germana. Ĉu do vi kredas, ke tiu ĉi tiel nomata propedeŭtika rolo de Esperanto pozitive influos pedagogojn kaj aliajn, kiuj respondecas pri instru-sistemoj? Ĉu tio povus esti bona kaŭzo por enkonduki Esperanton en elementajn lernejojn?

Pavliha: Komplete mi konsentas kun vi kaj kun la diritaj konstatoj. Tial mi pretas helpi, kiel politikisto, kiel universitata profesoro kaj, nelaste, kiel civitano. Ja necesas pli penetri en amaskomunikilojn, kiuj povus grandmezure helpi la fortigon de konfido al Esperanto.

MONATO: Kiel juristo, ĉu vi opinias, ke por certigi lingvan egalrajtecon en la laborlingvoj de la Eŭropa Unio oni uzu sistemon, ke anstataŭ la anglan (kiu senkonsidere pri la nombro de laborlingvoj ĉiam estas unu el ili) oni enkonduku Esperanton? Do, ke ĉiu organizanto de internacia renkontiĝo, konferenco aŭ evento mem decidu, kiom da laborlingvoj uzatos kaj kiuj, sed ke ĉiam unu el ili estu Esperanto?

Pavliha: Por tia decido ni certe bezonus konvenan eŭropan juran bazon, kiun devus pretigi la Eŭropa Komisiono. Tial devus esti tiusencaj klopodoj kaj iniciatoj disvastigataj en laŭeble multaj landoj. Necesas lobii je ĉiuj eblaj niveloj. Bedaŭrinde ankaŭ ĉi tie validas la regulo, ke ne tiom gravas konoj, sed konatoj.

1. Noto de la intervjuanto: en slovena traduko.