El mia vidpunkto

Sango kaj rango

La novaĵo, ke juna arme-oficiro volas plenumi sian devon, ŝultron ĉe ŝultro kun siaj regimentanoj, servante kaj la patrujon kaj la monarkinon, ne aparte surprizas. Armeanoj armeas, same kiel instruistoj instruas kaj busŝoforoj ŝoforas. Tamen pli komplikas la situacio, kiam la oficiro estas la dua filo de la brita kronprinco, do la tria tron-heredonto, kies regimento estas ekmilitonta en Irako.

Princo Harry, kiu nur antaŭ nelonge finis sian trejnadon ĉe la armea altlernejo Sandhurst, laŭ diversaj raportoj forte deziras militservi. Li trejniĝis, laŭ amikoj, ne por sidi ĉe armea skribotablo, dum liaj kolegoj alfrontas ĉiutagajn danĝerojn en Irako. Tiel kelkaj britoj atentigas pri la „kuraĝo” de la princo.

Dume en Irako, laŭ aliaj raportoj, partizanoj kaj gerilanoj jam salivumas pro la ideo, ke la princo deĵoros en nur leĝere kirasita skoltad-veturilo sur iliaj stratoj kaj ŝoseoj. En similaj veturiloj jam mortis dekoj da britaj soldatoj. Jam anoncis irakaj milicianoj, ke pro spionoj en la britaj kazernoj ili perfekte scios, kie kaj kiam la princo eliros el la relativa sekureco de sia bazo.

Trejnitaj trupoj

Por protekti la princon – ironie, ĉar la princo kaj la brita soldataro okupas Irakon teorie por protekti la popolon – la brita armeo planas sendi aparte trejnitajn trupojn al Irako. Kiamaniere ili protektos, sekretas. Sed taĉmentoj tiaj kaŭzas plian financan ŝarĝon portotan de britaj impost-pagantoj, kiuj plejparte kontraŭis kaj plu kontraŭas la militon, argumenteble kontraŭleĝan, entreprenitan de ĉefministro Tony Blair sen antaŭa parlamenta debato.

Estiĝas alia kaj pli grava konsidero ol pure financa: la homa. La ĉeesto de la princo en Irako preskaŭ certe endanĝerigos la vivojn de kolegoj. Ili estos elmetataj al kromaj riskoj, nur pro privilegia kaj dorlotita junulo, kiu pro sango kaj rango povus facile okupi skribotablon anstataŭ fremdan kaj malamikan landon.

Ĉu do princo havu la rajton tiel ludi kun la vivoj de aliaj homoj? Ĉu ne „noblesse oblige”; ĉu ne rango postulas ne oferadon, sed iufoje sinoferadon? Ĉu ne la princo – juna masklo volanta sin pruvi en la mondo – fakte montrus sin pli kuraĝa, pli heroa, pli matura, rezignante pri sia – kio? ĉu gloro? – en Irako, samtempe akceptante, ke la agadkampo eĉ de princoj – aparte de princoj – estas strikte limigita pro konsideroj pli vastaj ol nur personaj?

Decidis ne mi

Tony Blair opinias, ke la decido militservigi la princon en Irako estu tiu de la armeo, ne la registaro. Tiam, kiam mortpafita princo hejmenrevenos, kiel jam centoj da armeanoj, en ĉerko, li povos sin senkulpigi: decidis ne mi, sed la generaloj. Samtempe tiuj, kiuj volas, ke la princo montru sin viro en Irako, estos inter la unuaj, kiuj plej laŭte hurlos kontraŭ la monstroj, kiuj sendis junan princon al morto en fora lando pro milito, pri kiu neniu plu kredas.

Funde de la debato pri la soldato-princo kuŝas la monarkio – anakronisma karbunklo, kies heredaj principoj insultas la nocion de demokratio. Jam de jardekoj la brita monarkio laŭdire volas prezenti pli modernan, pli mildan vizaĝon. Tamen la du filoj de la kronprinco restis fidelaj al sia klaso kaj trejniĝis ĉe la armea altlernejo. Nepras, ŝajne, ke estonta brita monarko lernu mortigi kaj ne, ekzemple, kuiri, kontadi, kuraci aŭ alimaniere utili al sia popolo.

Fakte, moderna monarkio estas kontraŭdiro. Monarkio kaj moderneco tiom similas, kiom tago kaj nokto. En Britio pli kaj pli montriĝas la abismo inter la anakronismaj postuloj de hereda monarkio kaj la bezonoj de moderna, demokrata ŝtato. La sola maniero aboli la dilemon pri la militservado de Harry en Irako estas aboli la monarkion.

Fine decidis la generaloj. La volo de la princo estos respektata: Harry militservos en Irako. Evidente: kial princi, se generaloj ne obeos? Intertempe imageblas, ke irakaj milicianoj benas la generalojn, kiuj sendos al ili predon tiel princan.

Tri semajnojn post la decido sendi la princon al Irako, la generaloj – bone, ke Britio posedas tiom da klarvidaj kaj firmdecidaj militistoj – anoncis, ke Harry tamen restos hejme. Estos tro danĝere por la princo, opiniis la generaloj. Tuj replikis la patrino de ordinara soldato mortigita en Irako: „Se tro danĝeras por Harry, ankaŭ tro danĝeras por niaj knaboj.”