Moderna vivo

ESEO

Batila batalo

Antaŭ kelkaj semajnoj, mia edzino volis aĉeti varman ĉapon, taŭgan por malvarma lando, kien ŝi intencis ekskursi. Ni eniris malgrandan magazenon, kie oni vendas sportvarojn kaj vestaĵojn por subĉiela aktiveco. Dum ŝi trarigardis la stokon, kaptis mian atenton basbalaj batiloj supozeble importitaj el Usono.

Mi demandis, kiu en Irlando ludas basbalon. La vendisto respondis, ke per la batiloj oni ne ludas sed sin defendas. Mi jam sciis, ke basbal-batiloj popularas inter krimuloj, sed la vendisto asertis, ke tiuj, kiuj aĉetas ilin, estas precipe taksiistoj kaj butikistoj.

Mia edzino miris pri tiu aserto, ĉar – kiel ŝi poste diris al mi – basbal-batilo, sufiĉe longa, ne facile uzeblas en la limigita spaco de taksio. Plie, proprietulo de etbutiko (ekzemple juvelisto, horloĝisto aŭ vendisto de porcelanaĵoj) riskus frakasi siajn varojn.

Krimulo fariĝas viktimo

Mi respondis, ke tiu riskus frakasi ne nur sian stokon sed ankaŭ la kapon de ŝtelisto. En tiu okazo, ne la krimulo sed la butikisto estus arestita, eble enkarcerigita, kaj verŝajne devus kompensi la homon, kiu provis priŝteli la vendejon. Tiaj okazoj oftas: krimulo fariĝas viktimo. Ŝajne, laŭ la irlandaj leĝoj, oni ne rajtas ataki atakantojn: permesate estas nur forkuri aŭ voki policiston (kiu tro malfrue aperos). Mi simpatias kun la veraj viktimoj de krimoj tiaj, sed mi dubas, ĉu posedi basbal-batilon praktike defendas aŭ solvas krimproblemojn en la nuna socio.

La proprietulo de la sportvendejo, kie mi vidis la batilojn, diris, ke klientoj aĉetas ilin, ĉar ne ekzistas alia rimedo. En Irlando, civiluloj ne rajtas posedi aŭ porti armilojn, krom en tre limigitaj cirkonstancoj. Malfacilas akiri polican permesilon por havi pafilon. Eĉ posedi mallongan bastonon, kian portas policano, malpermesatas al ordinaraj civitanoj.

Murdoj kaj atakoj

Tial honestaj civiluloj elektas aĉeti basbal-batilojn, kiujn oni rigardas kiel sportartiklojn, ne armilojn. Sed ĉu fakte ili estas la honestaj? Mi ne demandis al la butikisto (ĉiaokaze, kiel li sciu?), sed mi dubas pri la honesteco de la aĉetintoj. La amaskomunikiloj konstante raportas pri murdoj kaj atakoj kontraŭ senkulpaj homoj – krimoj faritaj ofte de junuloj sub la influo de alkoholo kaj/aŭ narkotaĵoj. Pli lertaj kaj maturaj krimuloj preferas, kaj povas facile akiri, pafilojn. Junaj deliktuloj plej ofte uzas batilojn, ferstangojn aŭ tranĉilojn. Ili malofte estas kaptitaj kaj punitaj.

Mi demandas min, kiuj estas la komercistoj, kiuj importas basbal-batilojn. Ili certe scias, ke irlandanoj ne ludas basbalon. Oni konscie komercas per varoj, kiuj ŝajne estas sportartikloj, sed fakte armiloj.

Sukero, salo kaj kemiaĵoj

Por mi estas mistero, kial Usono – grandanima kaj malavara lando – eksportas ne siajn plej bonajn, belajn kaj noblajn varojn, kiuj estas multaj kaj dezirindaj, sed siajn malpli dezirindajn, malpli belajn kaj malpli utilajn. Inter tiuj troveblas militaj armiloj, kiuj disvastigas malpacon; t.n. „rapidvoraĵoj” enhavantaj tro da sukero, salo kaj kemiaĵoj, kaj kiuj kondukas al dikiĝo, eventuale al diabeto, blindeco kaj malpli longa vivo; genetike modifitaj grenoj, kies efikoj estas nekonataj; maĉgumo, kiu ĉie makulas trotuarojn; malelegantaj vestaĵoj, ĉapoj kaj ŝuoj (dum enlande en Usono oni povas aĉeti belegajn modaĵojn kaj ŝuojn); kaj usonangla ĵargono, kiu iom post iom uzurpas la lingvaĵon de Ŝekspiro (kvankam kelkaj elstaraj anglalingvaj verkistoj kaj poetoj estas nord-amerikaj).

Mi trovas ĉi tiun fenomenon eĉ pli nekomprenebla, ĉar la usonanoj, kiuj loĝas en Irlando aŭ vizitas ĝin kiel turistoj, kutime estas ĉarmegaj. Ofte, sur la stratoj de nia ĉefurbo, oni renkontas usonanojn kaj konstatas, kiom simpatiaj ili estas. Ili alparolas nin per ĝentila, ĉarme malnovmoda lingvaĵo, kiu hodiaŭ apenaŭ aŭdiĝas inter ni.

Siro kaj damo

Ili respektoplene salutas kaj dankas, uzante la titolojn Sir kaj Mam (siro kaj damo), kiuj en Britio uzatas, kiam oni alparolas gereĝojn aŭ nobelojn. Usonanoj estas pli ĝentilaj ol ni, kiuj ne plu uzas titolojn (krom, eble, „doktoro” aŭ „pastro”) kaj, malkiel ili, ofte forgesas simpatiajn frazetojn „Permesu” kaj „Dankon”.

Sed, revenante al basbal-batiloj, mi ne kredas, ke usonaj komercistoj eksportas siajn varojn pro malico. Verŝajne ili naive supozas, ke la tuta mondo amas kaj volas praktiki ilian plej ŝatatan sporton. Sed la reguloj de basbalo kaj de usona futbalo tiom bizaras, ke mi esperas, ke irlandanoj neniam forlasos siajn tradiciajn gaelajn ludojn.

Bedaŭrinde, la irlandanoj lastatempe ekinteresiĝas pri angla kriketo, kiu, laŭ mi, estas la plej longa kaj teda sporto en la mondo (kvankam mi agnoskas, ke, por turistoj, ĝi estas pitoreska elemento de la vivo en Anglio). Parenteze, la peza kriket-batilo povus esti eĉ pli efika armilo ol la basbala – sed tion prefere ne malkaŝu al krimuloj.