Novelo

En granda urbo

Dimanĉe Bernd kaj Erika Ŝmidt decidis promeni en la urba arbaro Grunewald. La pasinta semajno estis malfacila kaj hektika, – Bernd laboris kiel programisto en granda firmao, Erika vendis florojn en malgranda florbutiko, – kaj nun ili volis nur ripozi kaj prepariĝi por la nova laborsemajno.

La pasintan nokton neĝis la unuan fojon en tiu ĉi vintro, kaj kvankam la veterprognozo „promesis”, ke jam morgaŭ ĉio degelos kaj la temperaturo plialtiĝos, hodiaŭ la neĝo ankoraŭ beligis vojojn kaj arbobranĉojn, kaj oni havis deziron vagadi en la trankvileco de la arbaro, forgesinte la bruadon de aŭtoj, la streĉon de la granda urbo, aŭskultante nur la kvietan knaradon de la neĝo sub la piedoj kaj la pepadon de la birdoj.

Varme vestiĝinte kaj ŝlosinte la pordon, la geedzoj venis al la lifto, sed rimarkinte, ke ĝi estas okupita – la flava lampeto lumis – ili malsupreniris la ŝtuparon perpiede. Grunewald troviĝis, laŭ la ĉefurbaj, berlinaj mezuriloj, proksime: oni devis atingi en dudek minutoj la bushaltejon, kaj poste veturi kvaronan horon al la arbaro, kiu troviĝis ene de la urbaj limoj.

Malsuprenirante de sia sesa etaĝo ili ekflaris en la ŝtuparejo akran malagrablan odoron, kiu plifortiĝis en la subaj etaĝoj. La geedzoj malofte iris piede la ŝtuparon, preskaŭ senescepte ili uzis la lifton, ĉu supren, ĉu malsupren, kontraste al iliaj najbaroj, kiuj, estante ĉirkaŭ kvardekjaraj, same kiel Ŝmakoj, iris la ŝtuparon ĉiam piede. „Por trejnado de la koro,” ili klarigis, „anstataŭ sportado, por kiu la tempo ne sufiĉas.”

„Ie muso putras,” diris Bernd, tordante la vizaĝon, „morta muso aŭ rato…”

Je liaj vortoj Erika ekmemoris, ke antaŭ pli ol semajno, kiam la lifto estis okupita en unu el la supraj etaĝoj, kie laboristoj riparis loĝejon, ŝi jam perceptis tiun ĉi odoron, kaj suprenirante la ŝtuparon, malfermis ĉiujn fenestrojn en la ŝtuparejo. Tamen la odoraĉo, kiel ŝi nun konstatis, ne foriris. Ŝi ankaŭ ekmemoris, ke simila odoraĉo ŝvebis en la ŝtuparejo dum kelkaj monatoj, kiam ilia najbarino forveturis por la tuta somero en Turkion. En la loĝejo restis katino kaj hundeto. Iu virino venadis unu fojon tage por manĝigi la bestojn, kaj kiam ŝi malfermadis la pordon, el la najbara loĝejo fluis neeltenebla haladzo, kaj pendis en la aero dum horoj. Verŝajne ŝi nur manĝigis la bestojn, sed neniom purigis la ejon. Nur kiam la maljuna turkino revenis, la fetoro ĉesis eliri el ŝia loĝejo.

„Kaj nun denove la sama,” pensis Erika, „Kiel la najbaroj, trejnantaj siajn korojn kaj minimume dufoje tage trairante ĉi tie, povas elteni tiun fiodoron?”

La Ŝmidtoj enrigardis la poŝtkeston kaj eliris al la freŝa aero de la strato. La doma enirpordo estis malfermita, ekstere apud ĝi staris en siaj verdaj uniformoj du policistoj kaj iu ĉirkaŭ 45-jaraĝa viro kun ruĝiĝintaj okuloj.

„Ĉu io okazis?” demandis Erika la pli grandan policiston. Ŝi jam vidis lin foje kaj supozis, ke tiu estis la respondeculo pri ilia distrikto. La policisto triste ekrigardis ŝin per siaj malgrandaj helaj okuloj kaj eviteme respondis: „Ni rajtas nenion diri.”

„Evidente io okazis,” pensis Erika, sed laŭte diris, „Pardonu min, eble vi estas malĝusta adresato, sed en nia ŝtuparejo ŝvebas neeltenebla fetoro… Ŝajne mortinta kato aŭ rato putras ie.”

Ŝi jam volis foriri, kiam ŝi ekaŭdis la respondon de la policisto: „Ĝuste pro tio ni estas ĉi tie.” Ŝi tuj denove returniĝis al la policisto: „Tio signifas, ke tamen io okazis?”

Bernd, jam foririnta de la enirpordo, iom eknervoziĝis. „Tio ja tute ŝin ne koncernas, kio tie okazis,” li pensis, „ĉiam ŝi interesiĝas pri ĉio: kial mankas la lumo en la ŝtuparejo, kial oni la rubaĵon ĝustatempe ne forveturigis, kaj nun ankoraŭ tiu ĉi fetoro… Nu, kia diferenco?”

Sed aŭdinte la respondon de la policisto: „Jes, io okazis, en via domo mortis homo,” ankaŭ li returniĝis kaj reiris kelkajn paŝojn al la enirpordo. Nun iĝis klare, de kie venis la fetoro.

„Ki-o? Mortis iu el la najbaroj?” demandis Erika ŝokite, „Kiu?”

„Ni ne rajtas tion diri,” ripetis la pli granda policisto.

„En kiu etaĝo?” denove ŝi demandis, ne esperante tamen ricevi la respondon.

„En la unua,” sekvis la respondo.

„Sur la unua ni konas neniun krom la sinjoro Ansbah,” ŝi daŭrigis malrapide, „Ni loĝas en la sesa kaj malofte uzas la ŝtuparon piede. En la lastaj jaroj pluraj malnovaj loĝantoj translokiĝis, kaj la novajn ni tute ne konas…”

„Tamen,” riproĉe oponis la policisto, „En tiaj okazoj estas pli bone foje senkaŭze voki la policon ol tro malfrue…”

„Nu, kiu povis scii tion?” parolis Erika kvazaŭ senkulpigante sin. „La vero estas, ke la odoro jam delonge sentiĝis en la ŝtuparejo… Kiel longe restis la mortinto en la loĝejo?”

„Neniu scias,” estis la respondo. „Tuj venos patologo-anatomiisto, li determinos tion…”

„Kiu povas esti la mortinto?” demandis Erika kvazaŭ sin mem, kompreninte, ke la policistoj nenion plu diros. Ili opinias sin jam babiluloj.

„Aĥ, jes…” subite diris la tria viro, ne policisto. „Kial kaŝi tion… Valter mortis, mi estas lia frato…”

Nur nun Erika ekrigardis la viron, komprenis, kial li havas ruĝajn okulojn kaj rimarkis la starantan apud li hundeton Dĵeki, kiu ĉiam akompanis la sinjoron Ansbah. Erika ne sciis, ke Ansbah nomiĝis Valter. Ŝi ankaŭ rimarkis la proksime parkitan aŭton, sur kies malfermita kofrujo sidis kaj mallaŭte ploris virino, supozeble la edzino de la frato.

„Pro kio li mortis? Li ja ne estis maljuna, eble 53-jaraĝa,” mallaŭte diris Erika kaj, rigardinte al la hundo, aldonis: „Ĉu Dĵeki sidis la tutan tempon sen boji en la loĝejo?”

„Jes, ĝi estis la tutan tempon tie,” konfirmis la frato de Ansbah. „De kio li mortis, oni dume ne scias…”

Sinjoro Ansbah estis unu el la plej malnovaj loĝantoj de la domo, li vivis en ĝi jam 30 jarojn. Kaj nun ankaŭ ĉi tie li mortis, tiel subite kaj nerimarkite por ĉiuj.

Kiam Erika kaj Bernd antaŭ multaj jaroj translokiĝis al ĉi tiu domo, la unua najbaro, kun kiu ili konatiĝis kaj kiu amike salutis ilin, estis Ansbah. Tiam li havis alian hundon, blankan batalhundon, kiu ĉiam havis bandaĝitajn gambojn. Ansbah surbrake portis la hundon al bestkuracisto, flegis ĝin, sed ĝi tamen post iom da tempo mortis. Post iom da tempo Ansbah havigis al si multe pli malgrandan hundeton de la raso Dĵek-Rassel, tiun ĉi Dĵeki. Ĝi estis blanka kun brunaj makuloj. Foje li diris al Ŝmidtoj, ke ĝi ne tiel bone, kiel la antaŭa hundo, taŭgas por li pro ĝia karaktero: ĝi estas tro vigla, iom stulteta kaj postulas tre longajn promenigojn. Kaj vere oni ofte povis observi, ke Dĵeki kuris en tute alian direkton ol Ansbah, kiam li promenis kun ĝi en la proksima parko aŭ surstrate. Aŭ ĝi, suprenirante la ŝtuparon, preterkuradis sian etaĝon, kaj Ansbah devis revoki ĝin.

Ansbah estis mem altstatura viro kun bluaj okuloj kaj pompaj lipharoj. Laŭaspekte li estis ege sporta, kun fortikaj gamboj kaj kolo kaj kun risorta irmaniero. Ofte li biciklis, tiam Dĵeki sidis malantaŭe en korbo. Laŭprofesie Ansbah estis laboristo-konstruisto kaj vivis sola. Erika ofte vidis lin, kiam li revenis de la laboro en sia kombineo, malpurigita de diversaj farboj. Liaj laborvestaĵoj estis de aparta fasono kaj aspektis eĉ pimpe ĉe li. Antaŭ kelkaj jaroj Ansbah perdis la konstantan laboron kaj de tiam li restis senlaborulo, fojfoje laborante neoficiale kaj hazarde: al iu li muntis la seruron, al la alia riparis la loĝejon, foje li laboris ie nokte.

Dum iu tempo oni ofte vidis lin kun virino, kiu ankaŭ havis hundon. Ili komune promenis kun la hundoj, supozeble ili konatiĝis danke al la hundoj. Erika ĝojis por li, ke li ne plu estis sola, sed kun amikino. Sed poste la virino malaperis, kaj ankaŭ Ansbah mem estis videbla malofte. Lastan fojon Ŝmidtoj vidis lin malfruaŭtune kaj demandis lin, kie li estis la tutan someron, pro kio oni ne vidis lin. La najbaro rakontis, ke li posedas somerdometon apud Berlino, kaj tie en la naturo li kun Dĵeki pasigis la varmajn monatojn. Kaj jen nun – la lasta renkontiĝo, se oni povus nomi tion „renkontiĝo”.

Erika kaj Bernd adiaŭis la policistojn. Poste ili veturis al la arbaro, kaj ambaŭ pensis pri Ansbah. Finfine Erika diris: „Estas terure tiel morti, ĉu ne? Mi pensas, ke li tiel kuŝis preskaŭ monaton… Lastfoje ni vidis lin komence de decembro…”

„Kiom longe li kuŝis morta en la propra loĝejo, tio fakte ne estas tiom grava,” pripenseme diris Bernd, „Kvankam tio sonas makabre. Multe pli tragika estas tio, ke oni povus savi lin, se iu estus proksime de li, se estus veninta medicina helpo ...”

„Mi neniam pensis, ke tio povus okazi en nia domo,” diris Erika, „Kutime oni legas pri tiaj okazaĵoj en gazetoj, tio okazas ie, malproksime, ne apud vi ... Kaj la plej ŝoka afero estas, ke similaj okazaĵoj plioftiĝas, iĝas kutimaj en grandaj urboj, kie homoj ne nur vivas, sed ankaŭ mortas solece, izolite, kie najbaroj ofte ne konas unu la alian, kie la ĝirado de la lupago funkcias aŭtomate, kaj se oni ne havas laboron, kiel Ansbah, tiam neniu rimarkas, ke iu homo ne plu aperas. Ĉe la fino oni restas nur kun sia besto, se oni ĝin havas. Ĝi povas esti fidela amiko, sed ĝi ne povas voki ambulancon…”

Poste ili promenis en la arbaro. Estis bonega vintra vetero. La unua freŝa neĝo kovris la teron, brilis malalta vintra suno, sed la tago estis malserenigita. Sur ĝi kuŝis la ombro de granda, sporta viro kun bluaj okuloj.

Post kelka tempo venis laboristoj kaj tra la fenestro elĵetis el la loĝejo de Ansbah sur la pavimitan straton liajn aĵojn: grandan nigran matracon en gaje aspekta flava tegaĵo, lignan bretaron, elektraĵojn.

Akra odoro de putranta homa karno ŝvebis ankoraŭ kelkajn semajnojn en la ŝtuparejo, kaj la infanoj, irante laŭ la ŝtuparo al kaj el la lernejo, ridis kaj fermis la nazojn. La vivo daŭrigis sian nehaltigeblan fluon.

Onidire, Ansbah havis malsanan koron, kaj oni konkludis, ke li mortis pro la koratako. Supozeble li mortis subite: falis sur la tapiŝon kaj ne sukcesis alrampi la telefonon.