Dum la dua duono de la 19a jarcento pluraj esploristoj, precipe britaj, travojaĝis Afrikon kaj tiel nerekte kontribuis al la koloniado de la kontinento. Esploristoj kiel David Livingstone kaj Henry Morton Stanley ankoraŭ nun estas famaj. Pri iliaj helpantoj neniu memoras. Aŭtune de 2007 en la londona ekspoziciejo de la brita Royal Geographical Society (Reĝa Geografia Societo) okazis ekspozicio kun titolo „Bombay Africans” (Afrikanoj el Bombajo), kiu elstarigas ilian rolon.

La sklavokomerco en okcidenta Afriko liveris homfortojn por Ameriko. Tamen en orienta Afriko la sklavoj precipe estis infanoj kaj junuloj, laborontaj kiel domservantoj en aziaj landoj. En 1833 Britio malpermesis sklavecon kaj inter 1855 kaj 1870 Bombajo estis la bazo de la lukto kontraŭ la sklavokomerco en la Hinda Oceano. Tiel ofte okazis, ke junaj sklavoj estis liberigitaj. Tamen, ili ne revojaĝis al sia hejmlando, sed al la regiono de Bombajo, kie ili estis loĝigitaj ĉe familioj kaj en orfejoj kaj ricevis edukadon. La Royal Geographical Society, kiu financis plurajn esplorvojaĝojn, sugestis al siaj esploristoj tie dungi la helpantojn por la vojaĝoj. Ankaŭ okazis, ke dum vojaĝo sklavoj estis liberigitaj kaj dungitaj.

Kelkaj bombajaj afrikanoj dum longa tempo servis esploristojn kaj ludis gravan rolon. Sidi Mubarak Bombay vojaĝis 6000 mejlojn tra Afriko. Abdullah Susi, de mozambika origino, estis kunfondinto de Kinŝaso, la nuna ĉefurbo de Kongo. James Chuma asistis Livingstone dum ok jaroj kaj post ties morto mem gvidis esplorvojaĝon. Aliaj estis inter la unuaj afrikaj eldonistoj.

Roland ROTSAERT

www.rgs.org: Royal Geographical Society
www.rgs.org/WhatsOn/Exhibitions/Exhibition/ba01.htm: fotoserio de la ekspozicio
www.facebook.com: pli da fotoj kaj klarigoj (en angla lingvo, necesas registriĝi)

Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Roland Rotsaert el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2019-04-17