Turismo

JAPANIO

Nagasako

Nagasako estas ĉefurbo de la samnoma gubernio sur la sudjapana insulo Kiuŝuo. En la urbo loĝas 420 000 loĝantoj kaj ĝi lastatempe estiĝis turisma loko, kiu allogas multajn vizitantojn.

En Nagasako regas agrabla etoso kaj estas multaj vidindaĵoj. Unue, tramoj. Se vi aĉetus unutagan bileton kontraŭ 300 enoj (2 eŭroj), vi povus entramiĝi kaj ĝui tramvojaĝon tra la urbo. La tramoj mem, en diversaj stiloj kaj koloroj, estas allogaĵo. Due, pontoj. Tra la urbo fluas rivero Nakaĵima-gaŭa, super kiu estas konstruitaj pli ol dek pontoj laŭ malnova stilo. La plej fama estas Megane-baŝi (Okulvitra ponto). Vi povus piede ĝui promenadon laŭ tiuj pontoj. Sub ili foje flugas birdoj, ekzemple motaciloj kaj ardeoj, kaj en la rivero estas karpoj. Trie, stratoj. Estas stratoj kun diversspecaj magazenoj: ekzemple vendejoj de tradiciaj kukoj, ornamaĵoj el keloniaĵo, memoraĵoj kaj aliaj. Inter ili troviĝas bazaroj kaj temploj. Oni organizas multajn laŭtemajn ekskursojn tra Nagasako. Ĉi-sube ni prezentos tri gravajn vidindaĵojn: Deĵima, Parko de Paco kaj Ĝardeno de Glover.

Deĵima

Kristanismo atingis Japanion en 1549. Feŭdestroj konkure invitis portugalojn cele al komerco. En la gubernio Nagasako eŭropaj ŝipoj komencis enhaveniĝi kaj ekde 1580 dum sep jaroj Nagasako estis feŭdo de jezuitoj. La urbo prosperis kiel urbo de kristanoj kaj loko de la komerco kun eŭropanoj. En Nagasako estis multaj kristanaj preĝejoj kaj la eksterlandanoj loĝis tie libere. La urbo estis nomata „Eta Romo” pro la ekzota etoso.

Tamen la tiama reganto de Japanio Tojotomi Hidejoŝi ne ŝatis kristanismon kaj ordonis la forpelon de kristanaj misiistoj el Japanio, reteninte Nagasakon kiel sian feŭdon. Tiun politikon daŭrigis ankaŭ la sekva reganto Tokugaŭa Iejasu. Sub lia regado Nagasako plu prosperis pro la komerco ne nur kun Portugalio, sed ankaŭ kun aliaj landoj.

En 1635 la registaro malpermesis la elmigron de japanoj. En la sekva jaro oni estigis insuleton en la golfo de Nagasako, nomatan Deĵima por loĝigi sur ĝi portugalojn. En 1637 okazis la Ribelo de Ŝimabara kaj la registaro suspektis la envolviĝon de portugaloj en ĝi. Pro tio finfine en 1639 oni forpelis ilin el Japanio kaj tiel komenciĝis la izoleca politiko de Japanio.

Tiutempe al la japana registaro plaĉis la indiferenta sinteno de nederlandanoj rilate la disvastigon de kristanismo. Tial en 1641 la nederlanda faktorio translokiĝis de Hirado al Nagasako. Dum la sekvaj 218 jaroj Nederlando kaj Ĉinio monopoligis la komercon kun Japanio. Tiutempe en Nagasako la nederlandanoj vivis izolite sur insuleto Deĵima kaj troviĝis sub la severa kontrolo de registaro.

Nederlandaj ŝipoj transportis al Japanio ĉefe silkaĵojn, lanaĵojn, sukeron, tinkturojn, medikamentojn, vitraĵojn ka, dum Japanio eksportis unuatempe arĝenton kaj kupron, kaj poste kamforon, porcelanon, lakaĵojn, sojsaŭcon kaj marproduktaĵojn. La porcelanaĵoj el Imari estis tre alte taksataj en Eŭropo kaj ties imitaĵojn oni grandkvante produktis en Meissen [majsen], Germanio. La importo de silko kaj sukero multe influis la vivon de japanoj. Kvankam la insuleto Deĵima estis malgranda, ĝi tamen ludis konsiderindan rolon por la rilatoj inter Japanio kaj Eŭropo.

Kiam Japanio moderniĝis en la 19a jarcento, la rolon de Deĵima kaj Nagasako transprenis Jokohamo kaj Kobeo. Por reakiri la perditan gloron la urbo opiniis, ke necesas renovigi la havenon. En 1883 kaj en 1897 oni rekonstruis ĝin kaj polderigis la maron ĉirkaŭ Deĵima. Post multaj jaroj, en 1984 oni esploris la insuleton kaj trovis ŝtonbarilojn ĉe ties orienta kaj suda limoj. La renovigo de Deĵima daŭris kaj en la jaro 2000 tie estis rekonstruitaj kvin domoj, kaj en 2006 kvin pliaj surbaze de pentraĵoj kaj rezulte de prifosoj. En la restaŭritaj domoj oni ekspoziciis eksponaĵojn el la iama vivo de nederlandanoj kaj japanoj kaj elfosaĵojn el la ruinoj.

Parko de Paco

La 9an de aŭgusto 1945 usona bombaviadilo B-29 kun atombombo ekflugis de insulo Tenian en Pacifika Oceano al Nagasako kaj faligis ĝin je alteco de 9600 metroj. La bombo eksplodis 500 metrojn super urba distrikto Macujama. Tiutempe en la distrikto loĝis 1860 personoj. Ĉiuj homoj tuj mortis escepte de unu knabino, kiu restis en rifuĝejo. Ĉiuj konstruaĵoj estis forbruligitaj pro la eksploda blovego. La plago vastiĝis laŭ rivero Urakami-gaŭa kaj atingis la centron de Nagasako. Fine de 1945 la nombro de mortintoj jam estis 73 884, kaj la vunditoj nombris 74 909 el 240 000 loĝantoj de la urbo.

En la Muzeo pri la atombombo, konstruita memore al la 50-jariĝo de la katastrofo en Nagasako, oni eksponis ruinaĵojn de katedralo Urakami, deformitan akvorezervujon, bruligitan lunĉoskatolon de lernantoj, fanditajn metalaĵojn kaj botelojn, parte bruligitajn vestaĵojn kaj simile.

Sur monteto norde de la muzeo troviĝas Parko de Paco. En ĝi ĉe fontano estas ŝtonplato, sur kiu estas gravurita jena noto de lernantino: Mi estis netolereble soifa. Mi trovis akvon malpure kovritan per oleaĵo. Mi ne povis elteni la soifon kaj fine mi trinkis tiun akvon kune kun la oleaĵo. Multaj viktimoj de la atombombo simile suferis la soifegon kaj mortis pro akvomanko. Tiu fontano estis konstruita memore al la suferintoj.

Se vi promenus al la centro de parko, tie vi vidus grandan statuon de homo. La skulptaĵo estis kreita de Niŝimura Seiboo el Nagasako. Ĝia dekstra mano, montranta la ĉielon, atentigas pri la atombombo, la maldekstra mano, etendiĝanta horizontale simbolas pacon, kaj la fermitaj okuloj – preĝon al la mortintoj.

Laŭ la stratoj ĉirkaŭ Parko de Paco kaj la Muzeo pri la atombombo estas monumentoj omaĝe al la pereintoj.

Ĝardeno de Glover

Skoto Thomas Blake Glover, post longa vojaĝo al Japanio, venis al Nagasako en 1859, kiam li estis 21-jara. Li konstruigis sian domon en 1863 sur monteto Minamijamate, loĝdistrikto de eksterlandanoj. Tiam la urbo viglis pro energiaj homoj, kiuj esperis je la veno de nova epoko en Japanio, pro komercistoj el diversaj landoj, revoluciuloj, celantaj renversi la ŝogunan reĝimon, pro junuloj, dezirantaj lerni en Eŭropo. Glover zorgis pri tiuj homoj, precipe pri junuloj, kiujn li sekrete sendis eksterlanden. Ili poste ludis gravan rolon en Japanio. Post la moderniĝo de la lando li multe kontribuis por la evoluigo de ekonomio kaj enkonduko de la eŭropaj sciencoj. Nun la ĝardeno kun la loĝdomo de Glover estas malfermita al vizitantoj.