Spirita vivo

TEOLOGIA KUNVENO

Ne persekutu la hebreojn

En la jaro 1146 Bernardo de Clairvaux [klervó] apoge disvastigis la anoncon de la dua krucmilito, proklamita de papo Eŭgeno la 3a, invitante aliĝi al ĝi. Lia forta zorgo estis proklami ĉiuflanken kaj ĉiurimede, ke la entrepreno neniel implicas persekuton kontraŭ hebreoj: „Ili estu nek mortigitaj, nek forigitaj.” Li rapidis, interalie, al la rejnlandaj regionoj, kie jam komenciĝis mortigado de hebreoj. Li konvinkis episkopojn protekti hebreojn, eventuale loĝigante ilin eĉ en katedraloj, kaj sukcesis disigi parton de la popolo de ribelemaj monaĥoj, kiuj surstrate kaj surplace predikis, ke ĝis kiam plu ekzistos hebreoj, „tiuj mortigintoj de Kristo”, la kristanoj malvenkos en la Sankta Tero. Li bremsis, eĉ fizike, la monaĥon Rodolfon, kiu influe instigis al malamo.

Pri tio oni parolis dum tritaga kunveno organizita en Romo de la centro pri studoj cisterciaj. La temo de la kolokvo estis Bernardo de Clairvaux: aktualeco de liaj mesaĝo kaj sperto. Eble ĉio limiĝus al memorigo kaj laŭdado de rafinita verkisto, poeto, mistikulo, filozofo-teologo kaj konsilanto de papoj kaj regantoj, se en tiu ĉi kolokvo ne estus partoprenintaj ankaŭ kelkaj hebreaj kulturitaj homoj kun rabenoj kiel „ne lastaj interesitoj”. Utilas raporti pri la komento de rabeno Jozefo Laras, en kiu estas citataj kelkaj leteroj de Bernardo de la jaro 1146, precipe letero 365a, kie estas proklamata la „senescepta malpermeso mortigi aŭ elhejmigi hebreojn”. Li tion subtenis, kiel diris Laras, „apogante sin sur bibliaj tekstoj kaj per rezonadoj ja tiuepoke efikaj, sed certe hodiaŭ iom malpli akcepteblaj eĉ inter kristanoj”. Pro kiu kialo ne persekuti la hebreojn?

„Bernardo”, plu diras Laras, „reprenas motivon, kiu jam estis motivo de Sankta Aŭgusteno kaj kiu plurfoje estis uzata de bremsantoj de la persekutoj kontraŭ hebreoj. Laŭ Aŭgusteno, la hebrea popolo per la krimo ĉesis esti la popolo de dio (sur ĉi tiu popolo, laŭ Aŭgusteno, do pezis la kulpo de la mortigo de Kristo). Sed se la hebreoj daŭre plu vivos ĉiulande en la mondo, tio signifas, ke dio ĝuste tion volas: ili estas la vivanta pruvo de la fundateco de kristanismo.”

Restas, laŭ la rabeno, la demando, kiun eble ĝis nun neniu povis respondi: ĉu Bernardo vere estis konvinkita pri la aŭgustena tezo aŭ ĉu li uzis tian argumenton nur por garantii la savon de hebreoj? „Sed”, estis lia fina komento, „tiu, kiu, kiel mi, suferis persekuton, scias, ke ĉiu parolo aŭ ago, kiu vere helpas, ja estas savankro. Bernardo per forto, kuraĝo kaj decidemo devigis Rodolfon reeningigi la spadon.”