Politiko

BALKANIO

La domo ĉe la krucvojo

Franca kardinalo iam diris kiel malbenon: „Vi vivu en interesa tempo”. Ni, kiuj loĝas en Balkanio, aparte en Serbio, evidente tiel vivas.

Mi scias, ke pri Serbio kaj pri serboj ekzistas stereotipoj. Sed stereotipoj ne ĉiam enhavas veron. Tamen ne senkiale kreiĝas stereotipoj. Kulpas parte la loko de la lando kaj la malobeemo de serboj, kiuj ne rekonas aŭtoritaton.

Kulpas ankaŭ la historio. Serboj vivis en ok ŝtatkadroj: princolando, poste reĝolando kaj socialisma lando, ĝis la nuna demokratia Serbio. Serbio mem estis orienta despotejo, monarkio, komunista ŝtato kaj nun parlamenta demokratio. Ĉi tie inter 1835 kaj 2006 ŝanĝiĝis 11 fojojn la konstitucio. Eĉ nun oni parolas pri nova konstitucio.

La limoj de Serbio estis ŝanĝitaj 10 fojojn ekde de la unua serba ribelo kontraŭ la turkoj. Usono kaj aliaj volas, ke sekvu ankoraŭ plia ŝanĝo: Kosovo apartiĝu de Serbio. Pri tio, tamen, ekzistas diversaj opinioj. Tiel minacas nova krizo, kiu eble kondukos al aliaj dissplitiĝoj en Eŭropo.

Perforte forigitaj

Cetere memorindas, ke de post 1835 Serbio estas tri fojojn okupita kaj tri fojojn liberigita. Simile, dum la lastaj 100 jaroj la ĉefurbo de Serbio, Beogrado, estas kvin fojojn bombardita. Ĉiuj regantoj de Serbio, krom princo Miloš kaj marŝalo Tito, estis mortigitaj aŭ perforte forigitaj.

Amiko mia, filozofo, diris: „Kiun ni kulpigu? Ni konstruis nian domon sur la vojo, pli trafe, en la krucvojo inter oriento kaj okcidento. Tio signifas, ke ĉiu deziras esti posedanto de tiu krucvojo.”

Tamen ĉi tie homoj ĝojas kaj malĝojas; urboj ekzistas kiel aliaj eŭropaj metropoloj; politikistoj de ĉirkaŭ 100 politikaj partioj interbatalas; ĵus finiĝis internacia festivalo pri novaj teatraj tendencoj; pasintsomere okazis granda festivalo de trumpetistoj el la tuta mondo; fremdlandanoj aĉetas serbajn firmaojn; en galerioj kaj kulturaj centroj organizas ekspoziciojn konataj kaj nekonataj pentristoj kaj skulptistoj ktp. Alivorte: Serbio vivas kiel iu ajn alia lando.

Internaciaj policistoj

Aliflanke Serbio apartenas kvazaŭe al la tiel nomata tria mondo. Ĝi situas en Eŭropo, sed ne membras en Eŭropa Unio (EU). Serbaj kaj internaciaj policistoj serĉas militkrimulojn de la lasta milito, Ratko Mladić kaj Radovan Karadžić: ilin serĉi estas kondiĉo por interparoli pri EU. Ĉe la tiel nomata administra limo kun Kosovo estas konfiskitaj uniformoj de la serba armeo, kiujn kosovaj albanoj pretigis por ŝajnigi atakon de serba armeo al Kosovo. En Vieno reprezentantoj de Kosovo kaj la serba registaro interparolas pri la estonteco de tiu ĉi regiono.

Dum jaroj daŭras la batalo kontraŭ diversaj bandaĉoj. Ekzistas kaj funkcias mafioj: ilin forigi ne facilas. Regas ankaŭ diskutoj pri lingvoj. La iama serbokroata, grava pro politikaj kialoj, fariĝas nun la serba, la kroata, la montenegra, ktp. Por novaj ŝtatoj ekzistu novaj, propraj lingvoj: en Balkanio ne eblas komunlingvumi kiel en Anglaparolujo.

Do en Balkanio kaj en Serbio nenio nova. Interdividoj, diskutoj, malicoj. Dume la sezonoj sekvas sian ritmon. Eble, ankaŭ, la homoj.