Politiko

UNESKO

Novaj ideoj ĉe la ideo-laboratorio

Ĉiun duan jaron la landaj komisionoj de Unesko, la Organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj por Edukado, Scienco kaj Kulturo, kunvenas en Parizo kvazaŭ parlamento por decidi pri nova politiko. En 2007 revenis Singapuro kaj unuafoje eniris Montenegro, kies prezidanto surprizis, parolante en sia lingvo kaj ne provizinte la tradukservon per teksto en unu el la ses oficialaj lingvoj.

Fakte, li ne estis la sola, kiu uzis sian lingvon. La ministro pri edukado el Brazilo parolis portugale, same lia kolegino el Portugalio, kiu franclingve intervenis nome de Eŭropa Unio, sed portugale nome de sia lando. La prezidanto de Bulgario intervenis en la bulgara, la prezidanto de Grekio en la greka, la vic-ministro pri eksteraj rilatoj de Italio en la itala, ktp. Ŝokis en tiu ĉi etoso la interveno, en la angla, de la sveda reĝo, eĉ se la enhavo pri la planedo pensigis.

Granda entrepreno

Unesko funkcias kiel granda entrepreno, kiu devas prizorgi konstruaĵojn, laborantojn kaj programon, kaj mastrumi buĝeton. Unuafoje Unesko proponis tri variaĵojn de buĝeto kaj estas elektita la plej drasta, tiel ke salajroj superos la sumon disponeblan por agi. Sed pli kaj pli necesas antaŭvidi la pensiojn de laborintoj. Tamen la proporcio inter seksoj kaj landoj estas tre atentita, de balaisto ĝis programestro. Nova ankaŭ estas la postulo, ke dungitoj flue parolu du laborlingvojn (komprenu anglan kaj francan). Ĝenerala tendenco estas trovi eksterbuĝetajn monfontojn.

Por elturniĝi, Unesko kreas pli kaj pli da oficejoj ekster la centra oficejo en Parizo. La avantaĝo estas duobla: la prizorgado de la oficejo, la salajroj de la dungitoj kaj la lokaj elspezoj estas preskaŭ centelcente pagataj de la koncerna lando, kiu siavice fieras pro „sia” Unesko-oficejo. Ĉi-jare estas decidite krei Oficejon pri Sporto kaj Virinoj en Grekio. Kandidatiĝis ankaŭ Tripoli por subteraj akvoj kaj Kazaĥio pri renovigeblaj energioj.

Planoj kaj rezultoj

Kiel ĉe iu ajn organizaĵo, nepras taksi ne nur planojn, sed ankaŭ rezultojn. Analizi la investitajn fortojn kaj kompari kun la atingaĵoj ĝis nun neniam okazis. Same pri plenumado de ĉefaj decidoj. Membro-ŝtatoj voĉdonas por rezolucio aŭ normiga teksto kaj poste forgesas ĝin subskribi: tiel la decido restas senvalida. Inter 31 tekstoj prioritatas 11: pri diskriminacio en instruado, laborkondiĉoj de la instruistaro, edukado al paco kaj homaj rajtoj, laborkondiĉoj de esploristoj, instruado al plenkreskuloj, statistikoj pri instruado, kondiĉoj por artistoj, teknika kaj profesia instruado, kaj laborkondiĉoj de instruantoj en universitatoj.

Inter la diversaj organizaĵoj de Unuiĝintaj Nacioj (UN) konstatiĝis, ke pluraj prizorgas la samajn temojn. Antaŭ kelkaj jaroj komenciĝis restrukturado. Tute klare Unesko konservas edukadon, sciencon (naturajn kaj homajn) kaj komunikadon-informadon. Plurfoje estas aludita la rolo de Unesko kiel ideo-laboratorio kaj konscienco de la mondo. Oni memorigis, ekzemple, ke jam antaŭ 30 jaroj Unesko interesiĝis pri bioetiko aŭ kultura diverseco.

Lingvo kaj kulturo

Do por UN 2008 fariĝos internacia jaro de la lingvoj. La laboron kunordigos la fako „kulturo” de Unesko. Jen okazo por akcenti tion, kion defendas esperantistoj: rilatojn inter lingvo kaj kulturo.

La jaro 2008 vidos ankaŭ la 60-jariĝon de la Deklaracio pri Homaj Rajtoj. Aparte emfazataj estos la rajtoj de la tria generacio: rajto je lingvo, rajto je partopreno en scienca kaj kultura vivo. Pri tio laboris antaŭ kelkaj jaroj komisionanoj de UEA ĉe Unesko: necesas tamen en tiu ĉi jaro aktiva partopreno je ĉiu nivelo.