Ekonomio

ŜENGENO

Libereco, ĝojiga ne por ĉiuj

En decembro 2007 estis nuligita ajna kontrolo pri internaj ŝtatlimoj de la landoj apartenantaj al la ŝengena traktato¹. Ne ĉiuj litovoj ĝojas pri la aliĝo de sia lando al tiu zono. Liberecon deklarantaj ŝanĝiĝoj iom turmentas entreprenistojn.

Posedantoj de kafejoj en la litova-pola apudlima urbeto Kalvarija jam komencis serĉi aliajn ejojn por sia agado. Antaŭe ŝoforoj de kamionoj pro la longaj vicoj ĉe la doganejo volonte venadis manĝi en unu el la multnombraj apudlimaj kafejoj. Dubinde, ĉu nun iu volos halti, se limon li povos trapasi senhalte.

En Litovio floris komercado de uzitaj aŭtomobiloj. Litovoj alportis ilin el okcident-eŭropaj landoj kaj en Litovio vendadis al eksaj sovetianoj. Precipe abunde venadis kazaĥoj. Litovaj entreprenistoj nun opinias, ke ricevinte ŝengenan vizon kazaĥoj prefere aĉetos aŭtojn en okcidenta Eŭropo sen aldone elspezi pro maklerado. Ĝis nun por ili estis pli facile ricevi vizon por Litovio ol por Germanio.

Direktoro Jonas Ščeponis de la kompanio Kratonas, kiu okupiĝas pri produktado de panaĵoj kaj kukaĵoj, ne dubas, ke en novaj kondiĉoj konkurado inter litovaj kaj polaj kompanioj akriĝos. „Jam nun poloj faris multajn ofertojn, por ke oni akiru iliajn produktojn. Iliaj prezoj estas malpli altaj sen redukto de kvalito.” Liaopinie, la plej akra konkurado ekos ne inter produktantoj kaj vendistoj de panaĵoj sed inter tiuj de viandaĵoj. „Hodiaŭ poloj kapablas en Litovio akiri multajn porkojn, elporti ilin al sia lando, prilabori la viandon kaj reporti la finajn produktojn al Litovio. Konkurado kun ili ne estos simpla”, diris estro de apudlima kompanio el urbeto Kalvarija. Li certas, ke honesta konkurado preskaŭ ne eblas dum diferencas ŝtata politiko pri apogo de entreprenado.

Tamen lokaj ŝtataj oficistoj havas malsaman opinion. Pri la nova ŝengena situacio Vidmantas Pilvinis, fakestro pri investado en la magistrato de apudlima regiono Lazdijai, pozitivas: „La nova situacio favoros ĉiujn. Nun al najbara lando ĉiu povas iri ne nur per specialaj enirpunktoj, sed ie ajn.” Samtempe li konsentas, ke rezulte la entreprenado spertos plian konkuradon. „Jam nun en litovaj kompanioj laboras poloj kaj litovoj en la polaj. Tiuspecaj ekzemploj fariĝos pli oftaj.”

En la regiono Lazdijai pri varmigteknologioj kaj tegmentado de loĝdomoj ĝis nun kutime okupiĝis brigadoj el najbara Pollando. Aliflanke, jam ekde kelkaj jaroj en la litovaj vendejoj la plej atendataj klientoj estis poloj, kiuj amase aĉetadis alkoholaĵojn kaj aliajn malpli kostajn produktojn. Dume litovoj el najbara lando elportas nutraĵojn kaj legomojn. „Mi ne opinias, ke nun poloj ekkonkeros ajnan nian negocon. Aĉetantoj estas bonvenaj kaj produktantoj en nia regiono malmultas”, resumas Pilvinis.

Ĉu turismo kreskos aŭ velkos?

Rima Jakyte, oficistino el la ŝtata departemento pri turismo, ĝojas, ke unu vizo por ŝengena zono nun malfermos limojn al Litovio por turistoj el Hindio kaj Ĉinio. Tamen samtempe ŝi konfesas sian maltrankvilon koncerne novan vizan sistemon, kiu malfavore rilatas la tradiciajn turistojn. „Niaj turismaj agentejoj, kiuj laboris kun turistoj kaj entreprenistoj el Belorusio kaj Kazaĥio, malĝojas. Nun por la vizo al Litovio ĉiuj devas pagi 60 eŭrojn, dum antaŭe belorusoj pagis nur 5 kaj kazaĥoj nur 35 eŭrojn. Tiun altiĝon ankaŭ bedaŭras kuracejoj de la kuracloka urbeto Druskininkai, supervendejoj de Vilnius, etaj hoteloj kaj vendistoj de uzitaj aŭtomobiloj.”

Tomas Norbutas, direktoro de Kapratas, la plej granda kompanio negocanta pri uzitaj aŭtomobiloj en la urbo Marijampole, en la nova situacio vidas almenaŭ unu avantaĝon por Litovio kaj ne perdas optimismon. „Kompare kun malnovuloj de Eŭropa Unio, en Litovio kazaĥoj povas libere komuniki en la rusa kaj ĉi tie tranoktado kaj nutrado malpli kostas ol en Okcidento.”

1. Schengen [ŝengen] estas urbo en Luksemburgio. Ĝi iĝis ĉefe konata pro tio, ke la 14an de junio 1985 kvin landoj (Belgio, Francio, la Federacia Respubliko Germanio, Luksemburgio kaj Nederlando) tie sur ŝipo subskribis traktaton celantan la forigon de limkontrolo.