Spirita vivo

SE KONFUZI DIVERSAJN KREISMOJN

Rezolucio de eŭropa instanco pri evoluismo kaj kreismo

Ne estas facile tuj trovi aŭ krei la ĝustan vorton por esprimi novan koncepton: ke Dio kreis, estas komuna kredo en multaj kulturoj, sed ke Dio kree intervenis de tempo al tempo, kiam la evoluciaj fortoj, kiujn li programis, ne sukcesis salti al pli nova kompleksa vivformo, kaj ke tiun serion da intervenoj oni pretendas liveri kiel sciencan induktitan kaŭzon (konkure kaj kontraŭe al la novdarvinismaj teorioj) ... tio aspiras al nova vorto.

En oktobro 2007 estis aprobita de la parlamenta asembleo de la Konsilio de Eŭropo (do ne de la EU) la rezolucio n-ro 1580/2007, kiu traktas pri „la damaĝoj de kreismo en la edukado” en komparo kun la novdarvinismaj evoluci-teorioj. En la komenco de la rezolucio oni difinas kreadon kiel religian konvinkon kaj do tute distingeblan kaj separeblan de la scienco, kaj tio multe plaĉis al la diversreligia kredantaro, kiu jam delonge konfesas agordiĝeblecon inter kreado kaj speci-evolucio, jam plurfoje asertata de la kristanaj teologiistoj kaj eklezioj, aparte de la katolika oficiala instruado. Oni vidu, ekzemple, rezoluciojn de la papa akademio de sciencoj, kaj la deklaron de Johano Paŭlo la dua, laŭ kiu speci-evolucio estas „pli ol hipotezo”). Sed meze de la rezolucia teksto enŝteliĝis konfuzo.

Fakte la redaktistoj de la dokumento ŝajnas referenci al tiu speco de kreismo, kiu sin ligas al la laŭlitera interpreto de la biblia teksto certe apenaŭ plu menciita kiel neglektebla fatraso, aŭ al kreismo je usona stampo en la nova versio de la Intelligent Design¹, ĝuste kontraŭata de la sama dokumento, ĉar oni opinias ĝin tro fora de ĉiu perspektivo je scienca karakterizo, kvankam ĝiaj subtenantoj, kristanaj kaj islamaj, ankaŭ tion pretendas. La tezoj, fakte, de tiuj kreismemuloj ne povas posedi kriterion de scienceco aŭ esti eluzataj por nei la fenomenon de la evolucia procezo, nek povus trovi lokon en la scienca instruado kiel alternativo al la teorio de la evolucio per natura selekto, kvankam eĉ tiu ĉi estas taksata nesufiĉa de kelkaj scienculoj nekreismemaj.

Tamen en la rezolucio de la Eŭropa Konsilio ne eblas klare kapti, al kiu ideo pri kreismo oni referencas. En la rezolucio oni fakte uzas sendistinge la esprimon kreismo, kiu havas konotacion religian-filozofian. La risko estas, ke ankaŭ la ideo de kreado estu forbarita el la moderna penso, kvankam ĝi en si mem ne interferas kun la scienca nocio, ĉar ĝi ja lokiĝas antaŭ kaj for de la sciencaj kategorioj, kiuj neniam, laŭ religiaj pensuloj, povas trovi kaj sperti fizikajn diajn spurojn. Vere, tio kion eventuale devintus kontraŭi la Konsilio de Eŭropo estus distordo de la koncepto de kreado, ĝia utiligado por scienca ekspliko de la evolucio de la vivantaro, same kiel faras certe la kreismaj tezoj, kiuj devenas de la usona Intelligent Design. Sed la manko de precizeco en la enhavoj de la uzata termino nek utilas al la bezonata klareco, nek favoras tiun distingon inter scienco kaj kredo, kiun ĝuste en la komenco de la rezolucio oni rekonas.

Ĉu tiu konfuzo enŝteliĝis ankaŭ pro manko de nova vorto por nova koncepto?

Sendepende de la demando, ĉu estas konvene aprobi aŭ malaprobi per politika dekreto, kio estas science ĝusta kaj science neĝusta, – ĉu vorta distingo ne utilus al la necesa distingo kiu, certamomente, mankis en tiu ĉi rezolucio?

En diskutado inter samideanoj, oni proponis la duopojn: unuakta kreismo kontraŭ plurakta kreismo, aŭ kreismo kontraŭ kreadismo, kreismo kontraŭ kreantismo, kreistoj kontraŭ kreadistoj ... Kion vi opinias?

1. Laŭ kiu estas racie bezonataj kaj „science kaj spure konstateblaj” la laŭtempaj pluraktaj intervenoj de ia kaŝita plananta forto.