Komputado

APARATARO

Pli komforte labori per komputilo

En televido oni ofte vidas borsmakleristojn aŭ trafikgvidantojn, kiuj havas aron da komputilaj ekranoj antaŭ si. Ion tian ankaŭ mi jam delonge deziris havi. Sufiĉus du ekranoj: ekzemple sur unu ekrano troviĝus librotenaj ciferoj, kaj sur alia ekrano mi verkus analizon de la librotenado. Ja eblas samtempe sur unu ekrano montri plurajn programojn, sed tiam la laborspaco estas tre limigita.

Por realigi tion estas bezonata plia grafika karto en la komputilo, aŭ grafika karto, al kiu eblas konekti plurajn ekranojn. Strangas, ke ĝis nun mi nenie sukcesis trovi komputilon, en kiu tio estas antaŭinstalita. (Tio ne plu estas problemo por iom moderna tekokomputilo: sufiĉas alĝustigi la instalon kaj eventuale instali novan zorgilon por havi malsaman bildon sur la propra kaj la aldone konektita ekrano.)

Jam antaŭ kelkaj jaroj mi interrete esploris la eblecojn. Evidentiĝis, ke aldono aŭ anstataŭigo de grafika karto estas ne simpla kaj tre riska afero. Mi ne volis fari tion mem, sed iris al komputilvendisto kaj petis lin adapti mian (tiam ankoraŭ relative novan) komputilon, por ke mi povu konekti duan ekranon. Li tuj rifuzis, ĉar tio laŭ li nur eblas kun tute nova komputilo. Ĉe malnova komputilo tia interveno kaŭzus senfinan aron da problemoj. Mi do hejmeniris kaj decidis pacienci kelkajn jarojn, ĝis venis bezono je nova komputilo. Duonjaron poste mi tamen aĉetis pli grandan ekranon kaj malvolonte metis la originan ekranon en ŝrankon.

La sopiro restis, kaj antaŭ unu jaro mi trovis, ke ne nepre necesas malfermi la komputilon kaj aldoni grafikan karton por konekti plian ekranon. Aĉeteblas en Usono eta aparato, Tritton SEE2, per kiu eblas ligi ekranon al la komputilo per ĝia USB-pordo. La aparato ne kostis multe (proksimume 80 dolarojn), kaj mi decidis mendi ĝin ĉe granda retvendejo, amazon.com. La mendoproceduro funkciis glate, ĝis venis la momento por indiki la sendadreson: ne eblis liveri ĝin al eŭropa adreso. En mialandaj vendejoj mi ne trovis la aparaton. Antaŭ nelonge mi denove provis, sed eŭropaj mendoj restis neeblaj. Dum la esploro mi tamen trovis similan aparaton, Iogear USB 2.0 Video Card, ĉe eŭropa retvendejo. La prezo estis simila, sed en eŭroj, do reale konsiderinde pli alta.

Unua fazo: instalo kaj konekto

Mi faris la mendon kaj kun ĝojo legis en la mendokonfirmo, ke la antaŭvidita liverdato estis post du labortagoj. Mi sekvis per la retpaĝo de la vendejo la plenumon de mia mendo. Tie la liverperiodo bedaŭrinde variis inter 1 kaj 3 semajnoj. Finfine, post 20 tagoj alvenis grandega koverto kun eta aparato, proksimume same malgranda kiel poŝtelefono. Mian malnovan ekranon mi jam prenis el la ŝranko, do mi komencis (leginte la instrukcilibreton) konekti la aparatojn kaj instali la programaron.

Post instalo eblis konstati, ke la komputilo iel eksciis pri la ekzisto de dua ekrano, tamen ne venis bildo sur ĝi, kaj ne estis instrukcioj pri kio restis farenda. Mi malŝaltis la komputilon, manĝis kaj poste reŝaltis ĝin. Tiam, surprize, aperis nekonata programo, kiu finpretigis la instaladon kaj detale klarigis kiel movi programon de unu ekrano al alia, kaj tiel plu. La programo nomiĝis NVIDIA: la helpprogramo de la origina grafika karto de mia komputilo. Mia ĝojo daŭris nur mallonge: dum la postaj tagoj la dua ekrano fojfoje estis uzebla, fojfoje ne.

Mi traserĉis la retpaĝojn de la vendinto, sed vane: ja estis helpopaĝoj, sed neniu informo pri mia aparato. Fine mi skribis kaj klarigis la problemon. Tuj venis respondo, ke mi malinstalu la programon liveritan kun la aparato kaj instalu novan version, kies referenco estis aldonita. Dum horoj mi instalis, malinstalis, reinstalis ... tiun programon, sed ne sukcesis. Ĉar la proponita nova programo ne estis de Iogear, sed de DisplayLink, mi finfine tie serĉis klarigon de la problemo. Mi ne trovis klarigon, sed estis antaŭa versio de la programo, kelkajn monatojn pli malnova. Tiun mi sukcese instalis kaj, post kelkaj komencaj problemoj, mia komputila sistemo nun stabile funkcias. En www.displaylink.com/shop.html estas menciitaj kelkaj similaj aparatoj.

Dua fazo: aldono de komputila memoro

Dum la esploroj mi eksciis, ke dua ekrano konektita per USB-pordo funkcias iom malpli rapide kaj ke ĝi kaŭzas plian ŝarĝon por la komputilo. Plej simpla metodo por plirapidigi komputilon estas aldoni labormemoron („RAM”), sed por tio estas problemoj similaj al tiu de grafika karto: necesas malfermi la komputilon, kaj ne facilas trovi la taŭgan specon de memoro. Por la lasta komputila generacio, kun la mastruma sistemo Vista, eblas pligrandigi la labormemoron per ekstera memorkarto kun la helpprogramo ReadyBoost. Por malpli novaj komputiloj la rusa kompanio eBoostr (www.eboostr.com) verkis similan programon.

Mi decidis akiri kaj instali eBoostr, des pli ĉar ĝi estas senpaga (sed oni toleru la oftajn proponojn por aĉeti ĝin). Mi uzis SD-karton de unu gigabajto, ĉar en mia komputilo estas neuzata legilo por tia karto.

Malfacilas diri, kiugrade eBoostr efikas. En komputilo funkcias multaj programoj samtempe, ofte sen tio, ke la uzanto konscias. Apenaŭ eblas fari fidindan teston sen kaj kun la aldona labormemoro. Unu konstato de recenzisto ankaŭ ĉe mi konfirmiĝis: la starto de komputilo konsiderinde plirapidiĝas, sed al tio oni rapide alkutimiĝas, kaj oni ne plu rimarkas la pliboniĝon. Mi faris teston kun malfermo kaj reordigo de grandega Access-datumbazo kaj unuafoje ne vidis diferencon. Mi refaris la teston kun nova versio de eBoostr, kiu intertempe aperis, kaj nun tamen spertas plirapidigon.

Mi aldonu, ke la dua fazo fakte realiĝis antaŭ la unua fazo. Pro la longa livertempo mi decidis tuj instali eBoostr, sen scii, ĉu mi vere bezonos ĝin por bona funkciado de dua ekrano.

Tria fazo: turni la ekranon de „pejzaĝe” al „portrete”

Ne nur la grandeco kaj kvanto de ekranoj influas la laborkomforton, sed ankaŭ ilia pozicio. Komputila ekrano estas postsekvanto de televida ekrano, kiu siavice klopodis imiti la larĝan kinejan ekranon. Ĝia larĝeco estas pli granda ol ĝia alteco, sed niaj kutimaj informfontoj (libroj, gazetoj, leteroj) estas pli altaj ol larĝaj. El tio rezultas, ke, verkante leteron aŭ legante libron per komputilo, oni neniam povas vidi la tutan paĝon. Turno de la ekrano je 90 gradoj, de „pejzaĝa” al „portreta” bildo, solvus tiun problemon, sed ankaŭ tiurilate la komputilfabrikantoj estas konservemaj. Nur iom post iom aperas ekranoj, kiujn oni povas turni. Krome estas bezonata aldona programaro.

Por mi la problemo de programaro estis simple solvita: en la menuoj de DisplayLink estas la elekto inter „pejzaĝe” kaj „portrete”. La restanta problemo estis mia ekrano. En ĝia manlibro mi legis, ke eblas turni ĝin, sed iom kaŝe estas aldonite, ke tio eblas nur por kelkaj specoj de la ekrano, bedaŭrinde ne por mia. Mi iel devos malmunti kaj remunti ĝin por havi ĝin en la dezirata pozicio.

Konkludo

Mi spertis multajn problemojn por funkciigi la du ekranojn (sed mi de antaŭe estis bone avertita pri tio). Mi nun povas profiti de la rezulto, kaj vere, la pli granda komforto valoras la penon. Fakte, por mi estas miraklo, ke aro da aparatoj kaj programoj de diversa origino tiel bone kunlaboras. Oni tamen povas demandi sin, kial la produktantoj tiom neglektas siajn klientojn, liverante eksmodajn aparatojn aŭ aparatojn avangardajn kun nesufiĉa dokumentado kaj kripla programaro.

Dum kelkaj jaroj la proceduro, kiun mi priskribis, povos doni duan vivon al ne plu uzataj ekranoj, sed baldaŭ ĝi iĝos senutila. La formato de la ekranoj daŭre pligrandiĝas, kaj jam nun je ne tro alta prezo aĉeteblas ekranoj, kiuj povas montri du A4-formatajn bildojn apude.