Enkonduko

Bojkoto?

Ĉinio pro la Olimpiaj Ludoj, kiuj ĉi-jare okazos en Pekino, kompreneble pli forte ol kutime estas en la fokuso de monda intereso. Tial estis bona okazo por tibetanoj per protestoj atentigi pri sia mizera situacio. Aliflanke nur naivuloj povis atendi, ke la reĝimo en Pekino ne brutale reagos al tia provoko. Tamen estis iom eksterordinare, kiom kruele kaj sange la ĉina armeo sufokis la ribeleton de tibetaj monaĥoj kaj civitanoj, kaj kiom furioze la registaro atakis la religian estron de Tibeto, Nobel-premiiton Dalai-lamao, kiun laŭvorte oni nomis „diablo”. Terurigite, la cetera mondo observis tiun tragedion, kaj ne malmultaj tuj postulis puni la ĉinan reĝimon per bojkoto de la Olimpiaj Ludoj. Sed ĉu tia bojkoto povus helpi tibetanojn? Tre supozeble ne.

Kial Ĉinio ŝanĝu sian politikon pri Tibeto, kiun en 1950 ĝi definitive uzurpis kaj baldaŭ komencis subpremi kaj neniigi per ĉiuj rimedoj? Ĝi ekstermis la tibetan kulturon, detruis preskaŭ ĉiujn templojn kaj monaĥejojn kun valoregaj art-trezoroj kaj bibliotekoj, ĝi mortigis laŭ fidindaj indikoj 1,2 milionojn da tibetanoj. Tamen Dalai-lamao, kiu fuĝis en 1959, konstante pledas por neperforto, pro kio li ankaŭ ricevis la Nobel-premion pri paco. Ke li nun nomis la persekutadon en sia hejmlando „kultura genocido”, aparte furiozigis la ĉinan registaron, sed li nur ripetis, kion jam en 1960 konstatis la Internacia Jurista Komisiono en Ĝenevo en raporto pri la lando: „La komitato trovis, ke okazis agoj de genocido en Tibeto dum provo detrui la tibetanojn kiel religian grupon.” La cetera mondo senreage observis tiun ekstermon de kulturo, kiu sendube estis unu el la plej teruraj krimoj de la pasinta jarcento.

Nun do Ĉinio aldonis plian krimon. Tion ni devas kritiki, sed estus malĝuste, se sportistoj kaj multaj aliaj eksterlandanoj ne vojaĝus al la Olimpiaj Ludoj. Male, ju pli multaj, precipe ĵurnalistoj, vizitos la landon, des pli malfacile estos por la reĝimo daŭrigi sian propagandon kaj kaŝi la veron. La gastoj neeviteble malkovros, kiom oni subpremas homajn rajtojn, ankaŭ en Ĉinio mem. Se okazis eraro, ĝin faris la Internacia Olimpika Komitato (IOK) antaŭe; ĉiuj nomitaj faktoj ja estis konataj antaŭ la decido akcepti la inviton al Pekino. Estus bone, se IOK estonte ne okazigus ludojn en landoj, kie homaj rajtoj valoras malmulte.

Sincere via