Enkonduko

Subpremo lingva

Pro la nuna konflikto en kaj pri Tibeto subpremo de lingvoj denove ŝoviĝis en fokuson de diskutoj. Estas absurde, ke en tibetaj lernejoj kaj universitatoj oni povas lerni nur ĉinlingve, pro kio tibetanoj estas devigataj adopti ĉinajn normojn kaj vivmanieron. Tibetaj intelektuloj, kiuj volas studi sian propran klasikan literaturon, eĉ tion devas fari per ĉinlingvaj tradukoj. Tibetanoj tial parolas pri kultura genocido kaj postulas, ke Ĉinio ĉesu subpremi la tibetan lingvon.

Totalismaj ŝtatoj uzas la rimedon de lingva subpremo por siaj diktatoraj celoj. Ankaŭ en Sovetio ĉiuj civitanoj devis uzi la rusan lingvon, ĉar tiel la sekreta servo povis pli bone elspioni ilin. Sovetio disfalis kaj nun la diversaj etnoj denove uzas siajn lingvojn; sed Ĉinio ankoraŭ estas totalisma regno kaj ne permesas lingvan aŭtonomion.

Subpremo de lingvoj okazas ĉiutage ĉie ajn en la mondo, ankaŭ en Eŭropo. Formale en Eŭropa Unio (EU) ĉiuj 23 lingvoj estas egalrajtaj, sed la praktiko estas alia: superregas la angla. EU-komisiono prezentas dokumentojn nur en angla, kaj por tio uzas trukon: ĝi deklaras eĉ gravajn tekstojn simple „laborpapero” aŭ „anekso”, kiujn laŭ la reglamento oni ne devas traduki en aliajn lingvojn. Germana parlamento en Berlino tial jam de monatoj ne traktas kaj resendas ĉiujn tekstojn al Bruselo, se ili ne alvenas en germana lingvo. Nun Germanio, Aŭstrio kaj la germanlingvaj regionoj en Italio, Belgio kaj Rumanio oficiale protestis ĉe EU kontraŭ diskriminacio de germana lingvo, atentigante ke parolas ĝin 100 milionoj da homoj – plej granda lingvogrupo en EU. En deklaro ili argumentas: „Se EU volas krei pli da proksimeco al civitanoj, ĝi devas certigi, ke la homoj komprenas ĝin.”

Sed germanoj estas tiukampe nekredindaj, ĉar ili ĉiamaniere akcelas uzadon de angla lingvo, kiun oni parte instruas jam en infanvartejoj ... La germanoj mem subpremas sian lingvon per abunda uzado de anglaj vortoj. Dum vizito de germana ministro pri eksterlandaj aferoj en Moskvo lia rusa kolego Sergej Lavrov (kiu bone scias la anglan) dum gazetara konferenco albojis germanan ĵurnaliston: „Kial vi parolas angle? Ĉu tio estas la tutmondiĝo?” Jen la ambigueco de Germanio koncerne la usonanglan lingvon: oni lamentas pri malatento de la propra lingvo, sed akceptas senlamente kaj eĉ favoras la maljustecon, ke germanoj devas lerni la tutmondiĝ-lingvon, dum usonaj kaj britaj studentoj devas lerni nenian fremdan lingvon. Ĉu vi komprenas tion?

Sincere via