El mia vidpunkto

Perdata influo

La okcidento, reprezentata precipe de Usono kaj de (la malnova?) Eŭropo ade perdas, grandparte jam perdis mondinfluon. La usonanoj, pro la Irak-milito kaj la lama prezidanto, deziras foriri el la respondeco pri la cetera mondo. La fiasko en Bagdado kaŭzas, ke pli kaj pli multaj usonanoj opinias, ke la registaro zorgu nur pri propraj, enlandaj aferoj. Interkonsento pri eksterlanda politiko, la fundamento de la superpotenco, ne plu ekzistas. Sur la malnova kontinento civitanoj aplaŭdis al la negativa referendumo en Irlando pri EU-traktato. Ili neglektas, ke per tio fiaskis la provo, pligrandigi la pezon de Eŭropa Unio en la mondo.

Konfliktoj ne solvataj

Ni rigardu aktualajn konfliktojn kaj problemojn. En Afganio daŭras milito same kiel en Irako. En Zimbabvo freneza prezidanto malvenkas en baloto kaj tamen regadas per brutala reĝimo. En Birmo mortas homoj pro malsato, ĉar regantaj generaloj malpermesas ĉian eksterlandan helpon. En Sudano daŭradas interbuĉado. Tibetanoj plu estas subpremataj de Ĉinio. Pri Irano, pro planado de atombombo, la usona prezidanto Bush [buŝ] oficiale subtenas diplomation eŭropan, sed sekrete preparas militon. Intertraktado pri paco inter Israelo kaj palestinanoj neniel progresas. Neniun el tiuj krizoj kaj konfliktoj la okcidento kapablas solvi. Ĝi perdis siajn iamajn potencon kaj reputacion en la cetera mondo, kiu ne plu akceptas okcidentajn admonojn kaj konsilojn.

Orienta alternativo

Krome en oriento strategiistoj de Rusio kaj Ĉinio konstruas alternativan mondon, serĉante aliancanojn por sia nova kaj propra ordo. Ili repuŝas influon de Vaŝingtono kaj lamigas Unuiĝintajn Naciojn (UN). La nova rusa prezidanto Dmitrij Medvedev konscie elektis kiel unuan vojaĝocelon Pekinon. Li volas instali rublon kiel gvidan valuton en la sfero de la iama Sovetio. Fonto por tio estas profitoj el altegaj nafto- kaj gas-prezoj. Dume Ĉinio triumfas per ekonomia prospero kaj kiel plej granda kreditoro de Usono: ĝi posedas usonajn ŝuldatestojn en valoro de 1,7 miliardoj da dolaroj. Tiaj sumoj igas Usonon ĉantaĝebla. Moskvo kaj Pekino komune logas centran Azion, interligas sin kun Barato kaj Brazilo, cetere sen iu ideologio krom ekonomiaj interesoj.

Tiuj reĝimoj strebas al internacia ordo, kiu permesas al ili interne agadi laŭplaĉe, sen ĝenaj ordonoj de demokratio, jurŝtato kaj homaj rajtoj. Ni vidas jam parte, kiel povus aspekti tia estonteco: generaloj en Birmo povas neglekti malsaton de la popolo, despotoj en Sudano kaj Zimbabvo senti sin sekuraj kontraŭ humanec-postuloj eksterlandaj. Ĉinio protektas, Rusio helpas ilin. Pro ambaŭ ankaŭ UN estas senpova. Usono kaj EU devas decidi, ĉu ili volas vivadi en tia mondo.

Necesas dialogo

Sed la problemo estas, ke la okcidento perdis parte sian bazon de komunaj idealoj kaj valoroj. La „milito kontraŭ teroro” de Bush kaj precipe lia misiista krucmilitiro kontraŭ Irako kreis abismon inter Usono kaj granda parto de Eŭropo, ĉar en la malnova kontinento oni ne akceptis, ke Bush neglektis gravajn ideojn kaj valorojn de la komuna okcidenta humaneco. Grave suferis okcidentaj frateco kaj sistemo de samaj interesoj. Sekve la alianco okcidenta ne plu kapablas formi la mondon per ideoj kaj potenco. Kie estas la komunaj strategioj por mondo sen nukleaj armiloj aŭ por klimatprotekto? Sed kaj EU kaj Usono solaj estas tro malfortaj. Urĝe necesas honesta dialogo de ambaŭ pri ilia estonta rolo en la mondo. Ne sufiĉas, atendi la eraon post Bush.