Leteroj

Daŭripova evoluo ne ekzistas

En MONATO (2009/5, p. 20) Maritza Gutiérrez donis sian opinion pri lingva ekologio. La evoluo ekipis la homon per konscio, sciado kaj konscienco. Evidente tio ne helpas krei intersocian-intersocialan justecon kaj konservadi integran biosferon. La denaska individua kaj kolektiva memcentrismo kaj orientiĝo je ĉefe materiaj profitoj kadre de la tiel nomata novliberalismo reduktas liberecon al libereco de la kapitalo kaj ties politika kaj kultura sekurigo je kostoj de homa mizero kaj perdo de naturaj resursoj kaj de la kompensopovo de la biosfero.

La dilemo inter la justec- kaj medi-krizoj tuŝas ankaŭ, kion oni povas nomi „lingva ekologio”. Depende de siaj relativaj grando kaj signifo, do ne-depende de siaj diversaj genetikaj kaj tipologiaj trajtoj, la tiel nomataj indiĝenaj, eble eĉ kelkaj pli „grandaj” kaj internacie strukturitaj kaj akceptataj lingvoj certe perdiĝos kiel kromefiko de la ĝisnune ne haltigebla evoluo de la homa socio al plena forpereo. „Daŭripova evoluo” ne ekzistas, ĉar la homo principe ne posedas la kapablon pri „daŭripova evoluigo”.

Lingvo akompanas la imperion de kapitalo, profitoj kaj detruo. Ĉi tiu imperio sin komunikas kaj agadas per kelkaj ĉefaj lingvoj, aparte per la angla kaj ĝia ekonomia fono.

Jen nia situacio: la homa socio eble sin savos por malmulte da inda estonteco, sed je la kostoj de esencaj partoj de siaj hereditaj opcioj. Konscio, sciado kaj konscienco evidente ne sufiĉas por ekagi nun ...