La problemo pri la obstrukco de la surstrata cirkulado ekzistas pli-malpli en ĉiuj grandaj urboj en la mondo. Dum la lastaj dudek jaroj post la radikaj ŝanĝiĝoj en Bulgario la 10an de novembro 1989 tiu ĉi problemo fariĝis aparte grava por la ĉefurbo Sofio, kies loĝantaro rapide kreskis, atinginte pli ol 1 200 000 homoj. Same rapide kreskis la nombro de la aŭtomobiloj, granda parto de kiuj estas importitaj uzitaj el la okcident-eŭropaj landoj. Ĉiam ankoraŭ ne estas solvita la demando de la trafiko ĉe iuj ŝlosilaj vojkruciĝoj.

Tio igis Nikolaj Georgiev kalkuli la jarajn malgajnojn por la lando pro la ŝtopiĝo de la surstrata cirkulado nur en Sofio. Li publikigis tiujn kalkulojn en artikolo titolita Sofio malgajnas 1,5 miliardojn da levoj¹ jare pro la obstrukcoj de la surstrata cirkulado, aperigita en la ĉiutaga ĵurnalo 19’ de la 11a de decembro 2008. La sumo 1,5 miliardoj da levoj egalvaloras al 3 % de la malneta enlanda produkto (MEP) de la lando. Tiu ĉi ekonomia malgajno estas la reala malgajno. Estas ankaŭ virtuala malgajno – preterlasitaj gajnoj kaj enspezoj. La laborantoj veturas averaĝe pli 45 minutojn tage, kaj en la urbo laŭ la informo de BGBusiness laboras ĉirkaŭ 680 000 homoj. Se ili ne perdus tiun ĉi tempon por veturado, ili povus labori kaj produkti personajn kaj publikajn enspezojn. Praktike tage por la ekonomio de Sofio estas malŝparataj 510 000 laborhoroj aŭ 117,3 milionoj da laborhoroj jare. Tiele anstataŭ estado en la veturiloj ili realigus aldone 3 % MEP por la lando. En la ĉefurbo estas produktata 33 % de la MEP de la lando aŭ ĉirkaŭ 18,6 miliardoj da levoj por la jaro 2007. Ĉe 40-hora laborsemajno ĉiu sofiano en 2007 produktis MEP dum unu laborhoro je 14,9 levoj. Se la okupitoj en Sofio laborus aldone 45 minutojn anstataŭ perdi sian tempon en la trafiko, ĉiun labortagon ili estus kreintaj aldone produkton por 7,59 milionoj da levoj aŭ 1,747 miliardoj da levoj jarbaze. Se tiu ĉi aldona produkto realiĝus, ankaŭ akumuliĝus novaj enspezoj el impostoj sume 700 milionoj da levoj. Krome pro la kilometrojn longaj kolonoj de veturiloj krom la laborantoj suferas ankaŭ ĉiuj ceteraj veturantoj, kiuj perdas tempon, necesan por ripozo kaj por plibonigado de la kvalifiko.

Aparte suferas la lernantoj, kiuj perdas tempon por veturado anstataŭ plibonigi sian kvalifikon. Krom ekonomiajn perdojn la obstrukcoj havas ankaŭ gravan negativan ekologian efikon – malpurigon de la aero, kio pligrandigas la riskon de pluraj malsanoj. La malfacila veturado rezultigas ĉiutagajn streĉojn kaj efikas terure damaĝe sur la nervojn de la veturantoj.

Iu tamen gajnas el la trafikŝtopiĝoj. Tiuj estas la benzinkompanioj. Ĉiutage pro la obstrukcoj disipiĝas ĉirkaŭ 600 000 litroj da brulaĵo laŭ la donitaĵoj de la registaro. Tiuj ĉi 600 kubaj metroj konsumitaj en la ĉefurba trafiko donas por ili suman profiton de 24 000 levoj.

En la supre citita numero de la gazeto 19’ estas informo, ke pro la multnombraj obstrukcoj de la surstrata cirkulado, kiuj ampleksas tutan Eŭropon, Eŭropa Unio havas jare perdon de ĉirkaŭ 140 miliardoj da eŭroj. La ekonomio de Usono perdas tial jare proksimume 200 miliardojn da dolaroj. La problemoj, ligitaj kun la vicostarado sur la stratoj, instigis iujn ŝtatojn entrepreni maltradiciajn agojn por limigo de la nombro de la aŭtomobiloj, koncentrante siajn penojn al atingo de ideala stato de la publika transporto. Ankaŭ en Bulgario estas lanĉitaj ideoj tiudirekte.

1. 1 levo egalvaloras 0,5 eŭrojn.

Dimitar HAĜIEV

Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Dimitar Haĝiev el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2019-04-17