Eseoj

POLITIKO

Krizo de memfido

La ĉefaj demokratiaj ŝtatoj en la mondo spertas krizon de memfido. En 2013 tiu krizo pliintensiĝos precipe en Usono, Eŭropa Unio, Japanio kaj Barato, landoj batalantaj kontraŭ diversaj problemoj.

Oni povas trovi spurojn de tiu problemo en la financa krizo en 2007-08. Okcidentaj demokratioj ankoraŭ baraktas kontraŭ amasiĝantaj ŝuldoj, deficitoj kaj malrapida ekonomia kresko. Troa fido al libera entreprenemo dum la 20 jaroj, kiuj sekvis la falon de la berlina muro, komencis ŝanceliĝi. Anstataŭe oni debatas pri politikaj sistemoj, kiuj ŝajnas nekapablaj reagi al la severaj ekonomiaj problemoj.

En Usono politiko ne baldaŭ moviĝos en iun ajn direkton. Kvankam usonaj politikistoj ŝatas pretendi, ke ili favoras kunlaboron inter la du partioj, tamen la realo estas, ke la kongresa politika debato fariĝis pli akra kaj ideologia. Politikistoj ĉiam pli malfacile kompromisas trans la partiajn principojn.

Falanta

Dum 2013 Usono strebos por formi koherajn politikajn programojn kaj por revigligi ekonomian kreskon kaj pritrakti la nacian ŝuldon. La negativa rezulto kondukos al falanta publika fido ĝis alarmaj niveloj.

La etoso en Eŭropo ankoraŭ estos pesimisma. Nur la interveno de la Eŭropa Centra Banko povos evitigi la disfalon de la komuna valuto (eŭro). La ĉefaj ekonomiaj fortoj de Eŭropo ankoraŭ alfrontos problemojn. Francio, Britio kaj Germanio suferos recesion dum 2013. Intertempe, Italio kaj Hispanio baraktos kontraŭ rigoraj ŝpar-programoj.

La eŭropa krizo etendiĝos de ekonomio al politiko. Klopodoj por akceptigi monan kaj politikan unuiĝon per kreado de pli granda eŭrop-unia buĝeto kaj kun firma regado super naciaj fiskaj politikoj metos la politikistojn sub la lupeon de la publika opinio. Tio okazos precipe en landoj kun kreskanta malinklino al eŭropa integriĝo.

Kolapsinta

Multaj okcidentaj politikistoj studis la situacion de Japanio, kie la kolapsinta financa kreskego portis du jardekojn da malrapida ekonomia disvolviĝo kaj pliiĝantan publikan ŝuldon. Dum tiu periodo en Japanio sin sekvis reformemaj politikistoj, el kiuj ĉiuj fiaskis, serĉante solvon de la fundamentaj problemoj de la lando. Ĉi tiu modelo deprima daŭros dum 2013.

Barato ŝatas fanfaroni pri la grandeco de sia demokratio kiel la plej granda en la mondo, sed malŝatas la neglektojn de siaj politikistoj. En 2012 la kresko de la malneta enlanda produkto (MEP) estis nur 6 % en lando aspiranta duciferan kreskon.

Kolero kontraŭ korupto pliintensiĝas. Tamen en 2013 Barato probable estos la plej sukcesa inter la ambiciaj demokratioj en la progresigo de ekonomiaj reformoj.

Floranta

Mezoriento, konsiderata granda espero por tutmonda demokratio sekve de la araba printempo, portas por 2013 neklaran mesaĝon. Ekonomiaj problemoj, floranta perforto kaj ribelantaj islamaj aktivistoj en Egipto, Libio kaj Tunizio revigligos la diskuton pri tio, ĉu la regiono jam pretas por demokratia vivo.

En la sinsekvo de okazoj de la jaroj 1930aj kaj ne tre intense dum la 1970aj la mondaj demokratioj perdis sian memfidon, aŭtokrataj alternativaj reĝimoj gajnis prestiĝon. Tio tamen tre malverŝajne reokazos en 2013, ĉar ankaŭ la du plej aŭtokrataj potencoj en la mondo frontas kreskantajn problemojn.

En Rusio, konsiderata de kelkaj duondemokratio, la registaro alfrontas, almenaŭ en la grandaj urboj, popolajn protestojn, kiuj rifuzas formorti. Dume, nova ĉina gvidantaro enposteniĝis, sed nur post rekta grupinterna batalado en la pinto de la komunista partio. Tio siavice evidentigis la nestabilecon, obskurecon kaj mankon de legitimeco de la ĉina politika sistemo.

Resume, kvankam la mondaj ĉefaj demokratioj suferos denove malfacilan jaron dum 2013, tamen ili ankoraŭ blufos pri siaj interna stabileco kaj ekstera legitimeco, kiuj kaŭzos envion al la aŭtokratoj en Pekino kaj Moskvo.