Leteroj

Ja ekzistis diplomatiaj rilatoj

Responde al la komento de Julius Hauser pri mia artikolo Sekretaj kristanoj, ĉu veraj kristanoj? （MONATO 2015/03, p. 21-22） mi volas klarigi la rilatojn inter Japanio kaj Nederlando dum ĉirkaŭ du jarcentoj, kaj konstati, ke vere ekzistis diplomatiaj rilatoj inter la du landoj.

Kompreneble, kiel Hauser rimarkigis, la tiamaj interŝtataj rilatoj ne estis tiaj kiel la nuntempaj difinitaj en la Konvencio de Vieno pri diplomatiaj rilatoj (1961). Fakte, inter la tri landoj ekzistis nek ambasadorejoj, nek ambasadoroj laŭ la senco de la Konvencio. Sed, kiel la Konvencio mem menciis en la antaŭvortoj, „... popoloj de ĉiuj ŝtatoj de post la antikvaj tempoj agnoskis la statuson de diplomatiaj agentoj,” en iu ajn tempo. Ekzemple en la moderna tempo ekzistis tiamaj formoj de diplomatio.

En la 17a kaj 18a jarcentoj la Nederlanda Orient-Hinda Kompanio ricevis de la registaro monopolan rajton pri la komerco, sed ankaŭ havis la aŭtoritaton militi, okupi teritorion, emisii monerojn kaj trakti paktojn kun fremdaj landoj en Azio. Tial ankaŭ en Japanio la filio de la Kompanio (la komercdomo) ĉe Deĵima en Nagasaki funkciis komerce kaj diplomatie. La ĉefo de la komercdomo ĉiun jaron vizitis Edo (nun Tokio) kaj ricevis aŭdiencon ĉe la Tokugawa ŝoguno. Precipe grave estas, ke li prezentis al la japana registaro sian raporton pri la tiamaj tutmondaj situacioj, interalie movoj de katolikaj Hispanio kaj Portugalio, kontraŭ kiuj Japanio gardis sin. Do, la komercdomo en Deĵima estis la unusola fenestro, tra kiu Japanio sorbis informojn, sciencajn kaj teknologiajn sciojn de Okcidento.

Fakte, estas sciate, ke dum la jaroj 1811-1816 kiam Nederlando estis okupita de Britio, la nederlandaj flagoj estis oficiale levitaj nur en Deĵima kaj en Elmina Kastelo en la okcidenta Afriko.

Tial konklude, mi opinias, ke tiam Japanio kaj Nederlando havis ne nur ekonomian rilaton, sed ankaŭ, eĉ se maldikajn, solidajn diplomatiajn rilatojn.

Tamen, koncerne Ĉinion, lia komento estas prava, ĉar la rilatoj kun Ĉinio (tiam Qing-dinastio) estis „nur komerco sen diplomatio”. La ĉefa kialo estis, ke la Tokugawa reĝimo havis kompaton al la Ming-dinastio, kiu estis konkerita de Qing en 1644.