La tero eniris en novan estingiĝan fazon, la sesan de ĝia historio. Dum pasintece, antaŭ 65 milionoj da jaroj, simila estingiĝo frapis dinosaŭrojn, ĉi-foje oni devas esti ege pli maltrankvila. Ŝajnas, ke inter la unuaj viktimoj de la minacanta malapera epoko estos alkalkulitaj la homoj mem. Se la esploro ne venus el tri el la plej prestiĝaj usonaj universitatoj (Stanford, Princeton kaj Berkeley), oni ja rajtus pensi pri intrigo de nova filmo sciencfikcia. Sed la afero estas tute serioza. Sciencistoj el la menciitaj nord-amerikaj universitatoj konstatis, ke vertebruloj (al kies familio ni, dupieduloj, apartenas) malaperas je rapido 114-oble pli alta ol la normala.

Fosilioj

„Se oni faros nenion por ĉesigi tiun ĉi procezon, la homa specio ne nur malaperos, sed verŝajne estos unu el la unuaj, kiuj estingiĝos”, klarigis al BBC la respondeculo de la esploro Gerardo Ceballos. La studaĵo, eldonita en la revuo Science Advances, konsideris la estingiĝan indicon de vertebrulaj specioj. Kiel? Simple per analizo de la fosilioj de la specioj jam estintece malaperintaj. Ekde 1900, laŭ la esploro, pli ol 400 vertebruloj malaperis, kaj la rapido de tiu fenomeno nun pliiĝas.

Abeloj

La kaŭzoj estas diversaj kaj inkluzivas interalie klimatan ŝanĝiĝon, poluadon kaj senarbarigon. Ofte citata ekzemplo: la esploristoj asertas, ke ene de apenaŭ tri homaj generacioj perdiĝos la nekalkuleblaj profitoj rezultantaj el la polenado en la agrikultura fako. Fakte abeloj sur la tero estas, laŭ ĉi-rilata taksado, pereantaj.

Roberto PIGRO

redaktoro de la rubriko Scienco kaj ofta kunverkanto

Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Roberto Pigro el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2020-07-07