Lingvo

INDONEZIO/KOREIO

Fremda alfabeto savas lingvon

Ĉiaĉia (aŭ Ĉia-Ĉia) estas unu el ĉirkaŭ tricent minoritataj gentoj en Indonezio. Ĝi havas sian propran lingvon, la ĉiaĉia-an, krom la indonezia, kiu estas la oficiala lingvo de la regno. La ĉiaĉia-a estas parolata de 70 000 individuoj, kiuj ĉefe loĝas en la urbo Baubau de la insulo Buton, proksime de Sulawesi. La loka lingvo, tamen, alfrontis rimarkindan riskon forperei, ĉar ĉiaĉia-anoj apenaŭ uzis ĝin pro la manko de propra skribsistemo.

Korea alfabeto

En la jaro 2009 la urbo Baubau oficiale adoptis hangulon (koree hangeul), nome la alfabeton de la korea lingvo, por transskribi la ĉiaĉia-an. La Instituto Hunminjeongum proponis al la urba administracio, ke ĝi mem provizu studentojn per lernolibro de la ĉiaĉia-a en hangulo. Hangulo estas tipa fonetika alfabeto, konsistanta el 14 konsonantoj kaj 10 vokaloj. Ĝi estas tre facile ellernebla kaj povas preskaŭ komplete esprimi sonojn ne transskribeblajn per latinaj literoj. Studentoj en elementaj lernejoj do lernas la ĉiaĉia-an per lernolibroj verkitaj en hangulo dum unu lernohoro semajne. Sur stratoj instaliĝis ŝildoj kaj elpendaĵoj skribitaj en hangulo paralele kun la indonezia.

Kompilo de vortaro

La sukceso de la iniciato altiris la intereson de najbaraj gentoj, kiuj volis transskribi ankaŭ sian lingvon en hangulo. Sed „pro manko de instruistoj kaj financo oni ne povas plenumi ilian postulon”, bedaŭras Jeong Deok-yeong, korea instruisto de hangulo en la urbo Baubau. Li aldonas, ke oni bezonas subvencion por varbi kompetentajn lokajn instruistojn. En 2020 estis krome lanĉita trijara projekto por kompili ĉiaĉia-an vortaron skribitan en hangulo. La filologia disvolviĝo, kiu sekvos de tio, estos simple konstatebla, kaj anoncas sin epokfara.

Intereso pri korea kulturo

La uzado de la korea alfabeto por skribi sian lingvon evidente kondukis ĉiaĉia-anojn al intereso ankaŭ pri la koreaj lingvo mem kaj kulturo. Pluraj gimnazioj adoptis la korean kiel duan fremdan lingvon. Gejunuloj praktikas tekŭondon, la korean luktarton kaj formalan olimpian ludon, en la korto de la urba policejo. Establiĝis iu korea strato, kie vizitantoj povas prunti korean tradician kostumon kaj gustumi korean kulturon.

Lingvoj en danĝero

Kvankam la provo ankoraŭ estas en burĝona stadio, la perspektivo el filologia vidpunkto estas signifoplena. Pluraj miloj da lingvoj estas en danĝero malaperi el la mondo ĉi-jarcente. Supozeble la plimulto eĉ ne havos okazon postlasi ian ajn literaturon; adopti taŭgan skribsistemon helpos gardi ilin ne nur kiel parolatajn sed ankaŭ kiel skribatajn lingvojn.