Lingvo

LINGVISTIKO

Ŝiboletoj: vortoj, kiuj malkaŝas sekretojn

Malkovri, ĉu iu vere estas ano de aparta etna grupo nur aŭskultante, kiel tiu prononcas certan vorton: jen mallonge la koncepto pri „ŝiboleto”. La vorto devenas de biblia rakonto pri antikvaj izraelidoj, kiuj uzis la vorton ŝiboleto por distingi apartenantojn al ilia tribo de malamikoj. Kiu ne povis prononci ĉi tiun vorton ĝuste, tiu ja estis rekonata kiel fremdulo.

Ŝiboleto estas do nenio alia ol vorto aŭ tuta frazo, kiun kelkaj homoj ne povas elparoli ĝuste, pro la propra akĉento aŭ specifaj ecoj de sia denaska lingvo. Ekzemple, en la itala, alilingvano kutime havas malfacilaĵojn prononci ĝuste la vorton gnocchi (aparta tipo de pastaĵo) aŭ cianfrusaglie (aro da plej diversaj neutilaj objektoj) aŭ aggeggio (ilo, instrumento). Ĉi tio okazas, ĉar al alilingvanoj ne estas kutimaj kelkaj sonoj tipaj de la itala lingvo kaj precipe duoblaj konsonantoj („gn” kaj „gl” estas mem ĉiam prononcataj kiel duoblaj, kvankam tio estas malofte klarigata kaj instruata al fremduloj).

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.